izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Üzgördü sözü Azərbaycan dilində tərəfgirliyi, bir tərəfi tutmağı, haqsızlıq edərək birinə üstünlük verməyi bildirir. Lüğətlərdə sadəcə "bax tərəfgirlik" kimi tərcüməsi verilsə də, mənası daha genişdir və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif çalarlar əldə edə bilər. Sözün əsasında "üz" və "gör" felinin birləşməsi dayanır. "Üz" burada "tərəf", "yan" mənalarında işlənir, "gör" isə "görünmək", "əyan olmaq", "açıq-aşkar olmaq" mənalarına malikdir. Beləliklə, üzgördü, açıq-aşkar, həddindən artıq bir tərəfi tutma, qərəzkarlıq deməkdir.

Sözün "üzgörənlik etmək" formasında istifadəsi daha da aydınlaşdırıcıdır. Bu, bir tərəfi qərəzli şəkildə müdafiə etmək, onun haqlı olub-olmamasından asılı olmayaraq, ona tərəf saxlamaq mənasını verir. Misal olaraq verilən "[Çingiz:] Nəbi lələ, burada üzgörənlik etdin ha!" cümləsində Çingiz, Nəbi lələnin qərəzli davranışını, haqsızlıq etdiyini, ədalətsiz olduğunu bildirir. Burada üzgörənlik sadəcə tərəfgirlik deyil, eyni zamanda ədalətsiz, qərəzli və haqsız tərəfgirlikdir.

Üzgördü sözü, məhkəmə prosesində, rəsmi qərarların qəbulunda, idarəetmə sistemlərində, hətta gündəlik həyatda qərəzli davranışları ifadə etmək üçün işlədilə bilər. Məsələn, "Seçkilərdə üzgördü aparıldı", "Müəllim şagirdlərdən üzgördü göstərdi", "Məhkəmədəki qərarlar üzgördü əlamətləri daşıyırdı" kimi cümlələrdə üzgördü sözü, haqsızlıq, ədalətsizlik və qərəzlilik kimi mənfi konnotasiyaları önə çəkir.

Qeyd etmək lazımdır ki, "üzgördü" sözü daha çox danışıq dilində işlənir və yazılı dilə nisbətən daha az rast gəlinir. Ədəbi dilə daha yaxın olan sinonimləri isə "qərəzlilik", "tərəfgirlik", "haqsızlıq", "ədalətsizlik" kimi sözlərdir. Ancaq "üzgördü" sözünün özünəməxsus bir emosiyalı təsiri və gücü var ki, bu da onu bəzi hallarda sinonimlərinə üstün edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz