izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Üzmək3 felinin Azərbaycan dilindəki əsas mənası, lüğətlərdəki qısa izahdan daha geniş və dəqiq şəkildə ifadə edilərsə, belə olardı: fiziki güc tükənməsi, ruhsal sarsıntı və ya narahatlıq hissi ilə əlaqədar olaraq, bir şeyi və ya bir kəsi çətin vəziyyətə salmaq, yormaq, tükətmək, ağırlaşdırmaq, əzab vermək mənasını bildirir. Bu mənada “üzmək” sözü əsasən mənfi bir kontekstdə işlənir və həm fiziki, həm də psixoloji təsirləri ifadə edə bilir.

“Üzmək3” feli, müxtəlif səbəblərdən yaranan çətinlikləri ifadə etmək üçün istifadə olunur. Məsələn, ağır iş yükü, xəstəlik, qəm-qüssə, narahatlıq, münaqişələr, problemlər və s. bir insanı “üzə” bilər. Bu mənada “üzmək”, “əldən salmaq”, “yormaq”, “tükətmək”, “dərk edə bilməmək” və ya “ağırlıq vermək” kimi sözlərlə sinonim kimi işlədilə bilər, lakin hər birinin özünəməxsus nüansları vardır. “Üzmək” daha çox içdən gələn bir narahatlığı, bir ağırlığı, dərin bir təsiri ifadə edir.

Misal olaraq, “məni bu işlər çox üzüb” cümləsində “üzmək” sözü iş yükünün yaratdığı yorğunluğu və ağır psixoloji təsiri bildirir. “Fırtınalı hava onu üzdü” cümləsində isə təbiət hadisəsinin yaratdığı çətinliklər və narahatlıq əks olunur. Həmçinin, “Qəm-qüssələr onu üzdü” cümləsində “üzmək” sözü dərin bir ruhsal sarsıntı və kədəri ifadə edir. Göründüyü kimi, “üzmək3” feli müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənalar verə bilir, ancaq əsasında həmişə çətinlik, yorğunluq, əzab və ya narahatlıq fikri dayanır.

Etimalogiyasına gəldikdə, “üzmək3” felinin kökü ehtimal ki, “üz” (çətinlik, əzab, dərd) sözündəndir və bu kökdən törəmiş bir çox sözlə məna yaxınlığı müşahidə olunur. Lakin bu, dəqiq bir etimoloji araşdırma tələb edən bir məsələdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz