Üzüağ sözü Azərbaycan dilində geniş mənada "utanılacaq işi olmayan, vicdanı təmiz, alnıaçıq, namuslu, vüqarlı" şəxsiyyəti ifadə edir. Lüğətlərdə verilən qısa izah, sözün zəngin məna çalarlarını tam əks etdirmir. "Üzüağ" sadəcə olaraq əxlaqi cəhətdən paklığı, təmizliyi ifadə etmir, həmçinin ictimai nüfuzunu, hörmətini, qürurunu da əhatə edir. Bu mənada "üzüağ" olmaq, insanın özünə, ailəsinə, cəmiyyətinə qarşı məsuliyyətini dərk etməsi və bu məsuliyyəti layiqincə yerinə yetirməsilə bağlıdır.
Etimoloji baxımdan "üz" komponentinin "sim" və ya "çöhrə" mənasında işlənməsini nəzərə alsaq, "üzüağ" ifadəsində insanın zahiri görünüşünün daxili keyfiyyətləri ilə vəhdətini müşahidə edirik. Yəni, üzüağ insanın siması, davranışı, hərəkətləri onun daxili təmizliyini, namusunu əks etdirir. "Üzüqara" əks mənası olaraq qarşılaşdırıldıqda, bu fərq daha aydın görünür. "Üzüqara" insanın utanc hissi keçirdiyi, cəmiyyətin qınanmasına məruz qaldığı vəziyyəti bildirir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- O, həmişə üzüağ yaşayıb, heç kimə zülm etməyib.
- Üzüağ ailənin övladı olaraq, həmişə valideynlərinin adını uca tutub.
- Üzüağ bir insan olaraq, həqiqəti deməkdən çəkinmədi.
- Həyatının sonuna qədər üzüağ qaldı və ətrafındakılara nümunə oldu.
- Bu hadisədən sonra üzüağ qalmaq üçün çox çalışdı.
Gördüyümüz kimi, "üzüağ" sözü sadə bir sifət deyil, mürəkkəb mənaları özündə ehtiva edən, insanın mənəvi-əxlaqi keyfiyyətlərini əks etdirən bir ifadədir. Onun mənasını tam anlamaq üçün yalnız sözün leksik mənasına deyil, həmçinin kontekstinə, cümlədəki yerinə diqqət etmək lazımdır.