izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Üzüaşağı sözü, Azərbaycan dilində həm sifət, həm də zərf kimi işlənən bir sözdür. Əsas mənası, bir şeyin və ya birinin aşağıya doğru əyilmiş, meyilli vəziyyətdə olmasıdır. Yəni, şaquli oxdan saparaq aşağıya doğru meyl edən bir vəziyyəti ifadə edir. Bu meyl həm tədricən, həm də birdən-birə baş verə bilər.

Sifət kimi işlənməsi: Bu halda üzüaşağı sözü bir isimə aid edilərək onun vəziyyətini təsvir edir. Məsələn, "üzüaşağı cığır" ifadəsində "üzüaşağı" sifət olaraq "cığır" isminin vəziyyətini (aşağıya doğru meyl etməsini) bildirir. Başqa nümunələr: "üzüaşağı ağac", "üzüaşağı yıxılmış ev", "üzüaşağı axan çay". Bu cür hallarda üzüaşağı sözü, əşyanın fiziki vəziyyətini təsvir edir.

Zərf kimi işlənməsi: Bu zaman isə üzüaşağı sözü fellərin əlavə mənasını tamamlayır, hərəkətin necə baş verdiyini göstərir. Məsələn, "üzüaşağı getmək" ifadəsində "üzüaşağı" zərf olaraq "getmək" felinin necə baş verdiyini izah edir: yəni aşağıya doğru meyilli şəkildə getmək. Başqa nümunələr: "üzüaşağı yıxılmaq", "üzüaşağı sürüşmək", "üzüaşağı qalmaq". Bu nümunələrdə üzüaşağı zərfi hərəkətin istiqamətini və vəziyyətini daha dəqiq müəyyən edir. Burada əhəmiyyətli bir nöqtə var ki, hərəkət zamanı üzün aşağıya doğru yönəlməsi ön plana çıxır.

Etimologiyası: Sözün etimologiyası aydın şəkildə üz (üz) + aşağı (aşağı) morfemlərindən meydana gəldiyini göstərir. Yəni, “üzü”nin aşağıya doğru yönəlməsi anlamını verir. Bu da sözün mənasını daha yaxşı anlamağa kömək edir.

Sinonimləri və Antonimləri: Üzüaşağı sözünün sinonimləri arasında "aşağıya doğru", "meyilli", "baş aşağı" kimi ifadələr yer ala bilər. Tam antonimi isə "üzü yuxarı" ifadəsidir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz