Valideyn (ər. والدين - vâlidên, cəm halda ata və ana mənasında) — uşağın biyolojik atası və anasını, yaxud da onu tərbiyə edən və qayğısını çəkən hər iki şəxsi ifadə edən söz. Termin "ata" və "ana" sözlərinin daha ümumiləşdirilmiş və qısaldılmış bir forması kimi işlənir və uşağın həm bioloji, həm də qanuni olaraq bağlı olduğu şəxsləri əhatə edə bilir. Belə ki, övladlığa götürülmüş bir uşağın da valideynləri var və bu termin onların da həm hüquqi, həm də sosial statuslarını dəqiq şəkildə ifadə edir.
Lüğətlərdə verilən "ata və ana" ifadəsinə əlavə olaraq, "valideyn" sözünün mənasını daha da genişləndirmək olar. Məsələn, valideyn öz övladının tərbiyəsi, təhsili və rifahı ilə məşğul olan hər bir şəxs və ya qurum da ola bilər. Hətta himayədarlıq qurumları da, qəyyumluq edən şəxslər də uşaqlar üçün "valideyn" funksiyasını yerinə yetirirlər. Bu baxımdan, "valideyn" sözü yalnız bioloji əlaqəyə deyil, həm də qayğı və məsuliyyətə əsaslanan bir münasibəti ifadə edir.
Valideynin sosial həyatdakı rolu çox əhəmiyyətlidir. "Valideyn məsuliyyəti" kimi anlayışlar məhz bu rolu vurğulayır. "Valideyn şurası" kimi ifadələr isə valideynlərin məktəblərdə, təşkilatlarda və ya digər müəssisələrdə birgə iştiraklarını, qərar qəbul etmə prosesinə qoşulmalarını bildirir. Bu cür qurumlar uşaqların tərbiyəsində və təhsilində valideynlərin fəal rolunu təmin edir.
Qısaca, "valideyn" sözü ata və ana sözlərinin daha formal və ümumiləşdirilmiş bir sinonimi olaraq işlənir, ancaq eyni zamanda uşağa qayğı göstərən və onun tərbiyəsi ilə məşğul olan bütün şəxsləri əhatə edən daha geniş bir məna da kəsb edir. Bu mənanın dəqiqliyini cümlənin konteksti müəyyən edir.