Vaz (ərəb. وَاز - "vaz", "bağlamaq", "birləşdirmək" kökünə aiddir) – baramaçılıqda istifadə olunan, kələf şəklində sarınmış, incə, yalınqat ipək telidir. Bu termin, ipəyin barama ətrafında necə sıx bir şəkildə sarıldığını, tellərin bir-birinə bağlanıb və ya birləşərək tək bir bütöv struktur yaratdığını ifadə edir. Klassik lüğət tərifi, vazın fiziki xüsusiyyətlərini (incə, yalınqat ipək teli) və formasını (kələf şəklində sarınmış) vurğulayır, lakin onun baramaçılıq prosesindəki rolunu tam əhatə etmir.
Daha geniş mənada, "vaz" termini ipəyin barama ətrafında necə formalaşdığını və bunun nəticəsində yaranan ipək lifinin xüsusiyyətlərini də əhatə edir. Məsələn, vazın sıxlığı, uzunluğu və keyfiyyəti barama ipəyinin keyfiyyətinə və son məhsulun (məsələn, parça) xüsusiyyətlərinə təsir edir. Baramaçılıq prosesində alınan vazın keyfiyyəti ipəyin toxunma keyfiyyətinə, möhkəmliyinə, parlaqlığına və digər xüsusiyyətlərinə bilavasitə təsir edir. Keyfiyyətsiz vaz zəif və ya qırılmağa meyilli ipək lifinin alınmasına səbəb olur.
Cümlədə istifadə nümunələri:
- Baramaçı diqqətlə vazın keyfiyyətini yoxladı. (Bu cümlə vazın keyfiyyətinin əhəmiyyətini vurğulayır.)
- Yüksək keyfiyyətli ipək əldə etmək üçün vazın düzgün sarınması vacibdir. (Bu cümlə vazın baramaçılıq prosesindəki rolunu göstərir.)
- Qırılmağa meyilli vazdan keyfiyyətsiz parça alınır. (Bu cümlə keyfiyyətsiz vazın nəticələrini göstərir.)
Beləliklə, "vaz" termini sadəcə bir ipək teli deyil, baramaçılıq prosesinin əsas tərkib hissələrindən biri olaraq, ipəyin keyfiyyəti və son məhsulun xüsusiyyətlərini müəyyən edən amildir.