izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Verşok [rus. вершок] – Köhnə rus uzunluq ölçüsü olub, arşının 1/16 hissəsinə bərabərdir. Müasir ölçülərlə təxminən 4,4 santimetrə uyğun gəlir. Termin etimoloji cəhətdən “baş barmağı” mənasını verən köhnə rus sözündən törəmişdir (верx – zirvə, yuxarı hissə). Baş barmağın uzunluğuna əsaslanan bu ölçü vahidi, təxminən ölçmə aparmaq üçün əlçatan və praktik bir vasitə kimi istifadə olunurdu. Ancaq bu ölçünün dəqiqliyi fərdi fərqlərə görə dəyişə bilirdi.

Verşokun istifadəsi, əsasən, parça ölçmək, tikintinin müxtəlif mərhələlərində, mebel istehsalında və s. sahələrdə yayılmışdır. Metrik sistemin qəbulundan sonra istifadəsi azalmış və hazırda əsasən tarixi kontekstdə, köhnə mətnlərdə və ya tarixi əşyaların ölçülərini təsvir edərkən rast gəlinir. Misal üçün, “Bu sünbə nəinki tamam arşındır, hətta arşından iki verşok da azdır” cümləsində olduğu kimi, uzunluğu təyin etmək üçün əlavə bir dəqiqləşdirmə vasitəsi kimi istifadə olunmuşdur. Burada iki verşokun (təxminən 8.8 sm) azlığı, ölçünün dəqiqliyini vurğulayır.

Qeyd etmək lazımdır ki, verşokun dəqiq uzunluğu, istifadə olunan arşının növündən asılı olaraq, kiçik dəyişikliklər göstərə bilərdi. Çünki tarixən arşının uzunluğu da sabit olmamış, müxtəlif bölgələrdə və zamanlarda fərqlənmişdir. Beləliklə, verşokun təxminən 4,4 sm olmasına baxmayaraq, ədəbiyyatda bəzən kiçik fərqlərlə rastlaşmaq olar.

Müasir Azərbaycan dilində “verşok” sözü, əsasən, tarixi kontekstdə işlədilir və uzunluq ölçüsü kimi istifadə olunmur. Ancaq köhnə mətnlərin tərcüməsi və ya tarixi məlumatların verilməsi zamanı onun mənasını bilmək vacibdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz