Vərşikəst (fars. ورشکسته) sözü Azərbaycan dilində köhnəlmiş bir termin olub, əsasən tacirlərin maliyyə durumunu təsvir etmək üçün işlənirdi. Müasir dilin iflas, müflislik kimi sinonimlərinin köhnə və daha çox rəngarəng bir ifadəsidir. Sadəcə "iflas etmək" mənasından kənara çıxaraq, vərşikəst olmanın arxasında duran faciəvi prosesi, böyük zərər nəticəsində maliyyə vəziyyətinin tamamilə pozulmasını və borcların ödənilməsinin mümkün olmamasını ifadə edir.
Etimoloji baxımdan, sözün fars dilindən gəldiyi aydın olur. "Vərşikəst" (ورشکسته) iki hissədən ibarətdir: "vərşik" (ورشک) və "kəstə" (شکسته). "Vərşik" köhnə farsca "vərəqə" (vərəqə kimi qiymətli kağızlar, səhm, istiqraz və s. mənalarında) sözü ilə əlaqələndirilə bilər. "Kəstə" isə "sınıq", "qırıq", "pozulmuş" mənasını verir. Beləliklə, "vərşikəst" sözü əslində "maliyyə vəziyyətinin qırılması, sınması, pozulması" kimi təfsir edilə bilər. Yəni, sadəcə borcun ödənilməməsi deyil, bütün maliyyə sisteminin dağılması, iqtisadi fəaliyyətin dayandırılması və nüfuzun itirilməsi kimi geniş bir mənzərəni ehtiva edir.
Cümlə içərisində nümunələr:
- Tacir böyük bir ticarət fəlakəti nəticəsində vərşikəst oldu.
- Bir çox səbəblərdən, o, vərşikəst vəziyyətinə düşdü.
- Köhnə çarşıda bir çox tacir, qıtlıq dövründə vərşikəst olmuşdu.
- Zaman keçdikcə, onun biznes imperiyası dağıldı və o, vərşikəst elan olundu.
Göründüyü kimi, "vərşikəst" sözü sadəcə "iflas" sözünün bir sinonimi deyil, daha çox tarixi, sosial və iqtisadi kontekstdə, bir maliyyə faciəsini təsvir edən poetik və emosional rəngli bir ifadədir. Müasir Azərbaycan dilində az işlənsə də, tarixi kontekstdə, ədəbi əsərlərdə və ya köhnə mənbələrə istinad edərkən bu sözün mənasını bilmək vacibdir.