Vızıldama (vızıldamaq feliindən törəmə isim): Həşəratların, xüsusilə arı və milçəklərin, qanadlarının sürətli hərəkəti nəticəsində çıxan nazik, davamlı və yüksək tezlikli səs. Bu səs, qanadların havada sürtünməsi və ya titrəməsi nəticəsində yaranır. Səsin xarakteri, həşəratın növü, ölçüsü və qanad çırpma tezliyindən asılı olaraq dəyişir.
Vızıldama, həmçinin metaforik mənada da işlənə bilər. Məsələn, insan səsinin xısqılığını, incə və yüksək səslə danışmağı ifadə etmək üçün istifadə oluna bilər. Bu halda, "vızıldayan səs", "vızıldayan danışığı" kimi ifadələr işlədilir. Bu metaforik istifadə, həşəratların vızıldamasının incə və yüksək tezlikli səs olması ilə bağlıdır.
Etimoloji baxımdan, "vızıldama" sözü "vızıldamaq" felindən törəmişdir. "Vızıldamaq" felinin kökü onomastik (səs təqlidi) xarakter daşıyır, yəni səsin özünü təsvir edir. Sözün əsasında səsin verdiyi təəssürat – nazik, yüksək, davamlı səs dayanır. Türk dillərində geniş yayılmış oxşar sözlər mövcuddur və onların hamısı səs təqlidi prinsipinə əsaslanır.
Cümlədə nümunələr:
- Arının vızıldaması qulaqlarıma xoş gəlirdi.
- Milçəklərin vızıldaması əsəblərimi pozdu.
- Uşağın vızıldayan səsi bütün otağı bürüdü.
- O, vızıldayan bir səslə danışırdı.
- Qaranlıqda bir şeyin vızıldamasını eşitdim.
Yuxarıda göstərilən nümunələr göstərir ki, "vızıldama" sözü həm konkret (həşəratların səsi), həm də məcazi (incə, yüksək səs) mənalarda işlənə bilər. Sözün kontekstdən asılı olaraq mənasını dəqiqləşdirmək mümkündür.