Ya₂ (ər. يَا) partikula. Nida, ünvanlama partikuludur. Sözün özündə hər hansı bir leksik məna yoxdur, ancaq nitqin ünvanlandığı şəxs və ya şeyə diqqəti yönəltmək, nida etmək, yalvarmaq, çağırmaq və s. kimi emosional rəngarəngliyi ifadə etmək üçün işlənir. Əsasən müraciət, yalvarış, çağırış və ya nida ifadələrində istifadə olunur. Quruluşca həm müstəqil, həm də başqa sözlərlə birlikdə işlənə bilir.
Mənşəyi: Ərəb dilindən götürülmüşdür. Ərəb dilində də eyni funksiyada, yəni nida partikulası kimi işlənir.
İstifadə nümunələri:
- Ya Rəbbim! (Allah'a yalvarış)
- Ya əzizim! (Sevilən bir şəxsə müraciət)
- Ya qismət! (Qisməti çağırış və ya nida)
- Ya mədəd! (Kömək istəmək)
- Ya qardaş! (Qardaşa səslənmə)
- Ya xalq! (Xalqa müraciət)
Verilən bayatı nümunəsində "Ya qismət!", "Ya mədəd!" və "Ya xalq!" ifadələrində "ya" partikulası müraciət, kömək istəmə və nida ifadə etmək üçün işlənir. Şair öz acısını, kədərini ifadə edərək, qismətdən, köməkdən, xalqdan kömək istəyir. "Ya" partikulası bu duyğuları gücləndirmək üçün istifadə olunur. Həmin cümlələrdə "ya" partikulası müraciət olunan mövzuya emosional bir rəng qatır, yalvarışı, acını daha da vurğulayır.
Qısaca olaraq, "ya" partikulası Azərbaycan dilində əsasən nida və müraciət funksiyasında işlənir və emosional təsir gücünü artırır. Digər nida partikullarından fərqli olaraq, daha çox rəsmiyyətdən uzaq, yaxın ünsiyyət tərzinə uyğun gəlir.