Yabançı sözü Azərbaycan dilində geniş mənada "özünə məxsus olmayan, yad, özgə" mənasını ifadə edir. Bu söz, həm insanları, həm də əşyaları, hadisələri, anlayışları və yerləri təsvir etmək üçün işlədilə bilər. Etimoloji baxımdan, sözün kökü türk dillərindən gəlir və "yad", "özgə" kimi mənaları əks etdirir. Sözün istifadəsinə dair bir neçə nümunə gətirək.
İnsanlarla əlaqədar: "Yabançı adam", "yabançı qonaq", "yabançı turist" ifadələrində "yabançı" sözü, danışanın özünün sosial dairəsinə, qohumluğuna, vətəninə, millətinə aid olmayan insanları bildirir. Bu mənada "yabançı" sözü "qəribi", "əcnəbi" sözləri ilə sinonim kimi istifadə edilə bilər, lakin "əcnəbi" sözü daha çox milli mənsubiyyət baxımından fərqlənməni vurğulayır, "yabançı" isə daha geniş mənada yadlığın bütün növlərini əhatə edir.
Yerlərlə əlaqədar: "Yabançı ölkələr", "yabançı diyarlar" ifadələrində "yabançı" sözü, danışanın yaşadığı və tanıdığı coğrafi ərazilərdən kənar yerləri ifadə edir. Bu mənada "yabançı" sözü "əcnəbi", "uzoq", "tanınmamış" kimi sözlərlə də əlaqələndirilə bilər.
Əşya və anlayışlarla əlaqədar: "Yabançı mədəniyyət", "yabançı dillər", "yabançı adət-ənənələr" ifadələrində isə "yabançı" sözü, özünə məxsus olmayan, yad mədəniyyət, dil və ya adət-ənənələri ifadə edir. Bu mənada, "yad", "özgə", "naməlum" sözləri ilə sinonimdir.
Verilən nümunə cümləsində ("Ərində yabançı qadın iyini duyduğu zaman Maya çılğıncasına vuruşmaq, çarpışmaq istədi") "yabançı" sözü, Mayanın ərinin yad, tanınmayan bir qadına məxsus olan ətrin qoxusunu duyması ilə əlaqədardır. Bu, həm fiziki (qadının ətri), həm də emosional (xəyanət ehtimalı) mənada yadlığı ifadə edir.
Beləliklə, "yabançı" sözü kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalarda işlənə bilən çoxmənalı bir sözdür. Onun əsas mənası isə hər zaman "özünə məxsus olmayan", "yad", "özgə" olmaqdır.