Yad sifəti, əsasən qohumluq əlaqəsinin olmamasını, mənsubiyyət və ya yaxınlığın yoxluğunu ifadə edir. "Qohum olmayan" ifadəsi yalnız qan qohumluğuna yönəlib. Yad isə daha geniş məna kəsb edərək, qohumluq əlaqəsinin olmaması ilə yanaşı, mənsubiyyət, yaxınlıq, tanışlıq və mədəniyyət fərqliliyini də əhatə edə bilər. Məsələn, "yad ölkə", "yad mədəniyyət", "yad dil" ifadələrində qohumluq əlaqəsi deyil, mənsubiyyət və ya tanışlığın olmaması ön plana çıxır.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, kökü Türk dillərində mövcud olan və "başqa", "özgə", "əcnəbi" mənalarını verən köklərə dayanır. Bu da onun mənasının genişliyini və müxtəlif kontekstlərdə işlədilmə imkanını izah edir. "Yad insan", "yad əşya", "yad əl" ifadələrində mənsubiyyət əlaqəsinin olmaması, yaxınlığın və tanışlığın yoxluğu vurğulanır. "Yad fikirlər" ifadəsində isə şəxsin öz fikirlərinə uyğun gəlməyən, kənar gələn düşüncələr nəzərdə tutulur.
Yad sözü, həm müsbət, həm də mənfi kontekstlərə malik ola bilər. Məsələn, "yad bir evdə qalmaq" ifadəsi mənfi bir hissiyat ifadə edərkən, "yad ölkənin mədəniyyətini öyrənmək" ifadəsi müsbət bir məna daşıyır. Bu da sözün kontekstə bağlı olaraq mənasının dəyişməsini göstərir. Qısacası, "yad" sözü sadəcə "qohum olmayan" mənası ilə məhdudlaşmayan, geniş semantik potensiala malik bir sözdür.
Cümlə nümunələri:
- O, yad bir şəhərdə, yad insanlar arasında tək idi.
- Bu yad əşya mənə valideynlərimdən yadigar qalıb.
- Onun yad fikirləri məni narahat etməyə başladı.
- Yad ölkələrin mədəniyyətləri ilə tanış olmaq çox maraqlıdır.
- Yad uşaqlar qonşumuzun evində qalırdılar.