Yabanılaşma (yabanılaşmaq feliindən törəmiş isim): İnsan və ya heyvanın öz növünün, mədəniyyətinin, cəmiyyətinin təbii və ya sosial mühitindən uzaqlaşması, təbii və ya sosial əlaqələrini itirməsi, özünəməxsus xüsusiyyətlərini və davranışlarını unudub, başqa bir mühitin, mədəniyyətin təsirinə düşərək onun xüsusiyyətlərini qəbul etməsi və ya ətraf mühitə uyğunlaşma prosesində öz kimliyini itirməsi deməkdir.
Yabanılaşma prosesi müxtəlif səbəblərdən baş verə bilər. Bunlara uzun müddət təcrid olunma, məcburi köçkünlük, mədəni şok, sosial əlaqələrin qırılması, zorakılığa məruz qalma, ətraf mühitin dəyişməsi kimi faktorlar aiddir. Yabanılaşma yalnız fiziki mənada deyil, həm də psixoloji və sosial mənada baş verə bilər. Məsələn, bir insan öz ailəsindən, dostlarından uzaqlaşaraq tamamilə yeni bir mühitə köçdükdə, yeni mədəniyyətə uyğunlaşma çətinlikləri yaşayaraq yabanılaşa bilər. Bu, özünü təklik, qorxu, narahatlıq, identifikasiya problemləri və sosial uyğunlaşma çətinlikləri kimi göstərə bilər.
Heyvanlarda yabanılaşma, adətən, insan tərəfindən əhliləşdirilmiş heyvanların əvvəlki vəhşi həyat tərzinə qayıdışını ifadə edir. Bu, ətraf mühitin dəyişməsi, insan müdaxiləsinin olmaması və ya qida çatışmazlığı kimi səbəblərdən baş verə bilər. Lakin bu kontekstdə "yabanılaşma" termini, insan tərəfindən əhliləşdirilməmiş, vəhşi heyvanlar üçün istifadə olunmur. Çünki onlar əvvəlcədən də yabanı həyat tərzi sürürlər.
Ekoloji baxımdan isə, yabanılaşma anlayışı bəzən insan fəaliyyətinin təbii mühitə mənfi təsirini, təbii ehtiyatların tükənməsini, ekosistemlərin pozulmasını və nəticədə insanın öz yaşayış mühitini məhv etməsini ifadə edə bilər. Bu mənada, insanın təbiətdən uzaqlaşması, onunla olan əlaqəsinin itirilməsi də yabanılaşma kimi təsəvvür oluna bilər.
Dil tarixi baxımından "yabanılaşma" sözü "yabanı" sözündən əmələ gəlmişdir. "Yabanı" sözü isə öz növbəsində köhnə türk dillərindən gəlir və "vəhşi", "təbii", "əhliləşdirilməmiş" mənalarını ehtiva edir. Beləliklə, yabanılaşma prosesi, insanın və ya heyvanın öz təbii və ya sosial vəziyyətindən uzaqlaşması, əsl mahiyyətini itirməsi kimi təfsir edilə bilər.