Yabılaşmaq sözü Azərbaycan dilində geniş istifadə olunan, lakin ədəbi üslubda nadir hallarda rast gəlinən bir sözdür. Mənşəcə türk dillərinə məxsus olub, fonetik cəhətdən qədim türkcə köklərə bağlanır. Əsas mənası arıqlamaq, qocalmaq və bədənin gücünü itirməklə yanaşı, ümumi bir zəifləmə və əldən düşmə halını ifadə edir. Bu, sadəcə fiziki deyil, həm də ruhi zəifliyi əhatə edə bilər. Sözün vulqar kimi qeyd edilməsi onun əsasən ağırlıqlı kontekstdə işlənməsindən irəli gəlir.
Daha dəqiq tərif verəcək olursaq, yabılaşmaq bir insanın yaşının artması ilə əlaqədar olaraq fiziki və ya psixi cəhətdən zəifləməsini, əvvəlki qüvvəsini və sağlamlığını itirməsini bildirir. Bu, sadecə arıqlamaqdan daha çox, ümumi bir tənəzzül, əldən düşmə və həyat enerjisinin azalması halını əhatə edir. Söz, həmçinin, xəstəlik, aclıq və ya digər səbəblərdən qaynaqlanan bədən tənəzzülünü də ifadə edə bilər.
Yabılaşmaq sözünün istifadəsinə nümunələr:
- "Qış aclığı onu tamamilə yabılaşdırmışdı."
- "Uzun sürən xəstəlikdən sonra tamamilə yabılaşmışdı."
- "Yaşının ağırlığı onu yavaş-yavaş yabılaşdırırdı."
- "Həyatın ağır sınaqları onu yandırmış, yabılaşdırmışdı."
Göründüyü kimi, "yabılaşmaq" sözü fərqli kontekstlərə uyğun işlənə bilir və hər bir halda zəifləmə, tənəzzül və əldən düşmə mənasını daha güclü bir şəkildə ifadə edir. "Arıqlamaq" və ya "qocalmaq" sözlərindən fərqli olaraq, "yabılaşmaq" daha dramatik və intensiv bir tənəzzülü ifadə edir.