Mədrəsə (ər. مدرسه) – Orta əsrlər İslam dünyasında dini təhsilin verildiyi ali təhsil müəssisəsi. Sadəcə dini biliklərin öyrədilməsi ilə məhdudlaşmayan mədrəsələr, İslam fəlsəfəsi, hüquq, astronomiya, riyaziyyat və tibb kimi geniş spektrdə elmləri də əhatə edirdi. Bu müəssisələrdə təhsil alan tələbələr, həm dini ədəbiyyatı, həm də müxtəlif elmi əsərləri dərindən öyrənərək, həm ruhani, həm də dünyəvi biliklərə yiyələnirdilər.
Mədrəsələrin tədris sistemi müəllimlərin (şeyxlərin) tələbələrə şifahi formada dərs keçməsinə əsaslanırdı. Dərslər əsasən müəyyən əsərlərin təfsir və təhlilinə həsr olunur, müzakirələr aparılır və suallar cavablandırılırdı. Bu qarşılıqlı təsir və müzakirələr tələbələrin tənqidi düşüncə və müstəqil araşdırma bacarıqlarının inkişafına kömək edirdi. Mədrəsələrin əksəriyyətinin məscidlərə bitişik tikilməsi, tələbələrin həm dini ayinlərdə, həm də elmi müzakirələrdə fəal iştirakına imkan yaradırdı.
Mədrəsələr sadəcə təhsil ocağı deyil, həm də elm mərkəzləri, ədəbiyyat və incəsənət beşiyi rolunu oynayırdı. Bir çox mədrəsə öz kitabxanaları ilə fərqlənirdi. Bu kitabxanalar nadir əlyazmaları, elmi və fəlsəfi əsərləri özündə cəmləşdirirdi. Mədrəsələrin memarlığı da diqqətəlayiqdir. Onlar, həm özünün zərifliyi, həm də monumentalığı ilə seçilir, İslam memarlığının ən gözəl nümunələrini təmsil edirdi. Təzəpirdə qeyd edilən məscid-mədrəsə kompleksi, bu cür kompleksin tipik nümunəsi ola bilərdi: məscidin ətrafında yerləşən hücrələr tələbələr üçün yaşayış yeri kimi xidmət edirdi.
Beləliklə, mədrəsə yalnız "dini məktəb" kimi tərif edilməməlidir. O, orta əsrlər İslam dünyasının elmi, mədəni və dini həyatında əhəmiyyətli rol oynamış, zəngin bir intellektual və mədəni irs qoyan mürəkkəb bir təhsil və sosial müəssisə idi.