Məftunlaşmaq – fəal bir hərəkət felinin təzahürüdür, sadəcə “məftun olmaq”dan daha çox emosional və dinamik bir məna ifadə edir. Bu, anidən baş verən, güclü bir təsir altında qalmaq, valeh olmaq və ya heyran qalmaq halını ifadə edir. Məftunlaşmaq, obyektin və ya hadisənin gözəlliyi, qeyri-adiliyi, cazibəsi və ya sirrini qavramaqla bağlıdır. Bu, sadəcə bir baxışla, bir anlıqla baş verə bilən intensiv və sürətli bir prosesdir.
“Heyran qalmaq” və “valeh olmaq”dan fərqli olaraq, məftunlaşmaq daha dərin və güclü bir emosional təsir ifadə edir. Heyran qalmaq, obyektin üstünlüklərini və gözəlliklərini qəbul etmək olsa da, məftunlaşmaq, bu gözəllik və üstünlüklərə tamamilə qapılmağı, özünü onlara tam təslim etməyi nəzərdə tutur. Valey olmaq isə məftunlaşmadan daha passiv bir haldır, halbuki məftunlaşmaq aktiv bir prosesdir, insanın bu təsirdən çıxmaq istəməməsi ilə xarakterizə olunur.
Misal olaraq şeirdəki "İştə məftunlaşır insan bu gözəl mənzərəyə" misrasında göstərildiyi kimi, insan gözəl bir mənzərənin təsiri altında qalır və bu mənzərənin cazibəsinə tamamilə qapılır. Bu, sadəcə bir estetik zövqdən çox, daha dərin və ruhani bir bağlanmanın əlamətidir. Məftunlaşma, insanın düşüncələrini, duyğularını və hətta davranışlarını dəyişə biləcək güclü bir təcrübədir.
Qısacası, məftunlaşmaq qısa, lakin güclü və unudulmaz bir emosional təcrübədir ki, insanı tamamilə özünə məğlub edir. Bu, yalnız gözəllik ilə deyil, həm də bir hadisənin qeyri-adiliyi, bir şəxsin cazibəsi və ya bir ideyanın gücü ilə də əlaqələndirilə bilər. Beləliklə, məftunlaşmaq sadəcə "məftun olmaq"dan daha dərin və daha mürəkkəb bir psixo-emosional prosesdir.