Məhəccərli sifəti, əsasən memarlıqda və bədii təsvirlərdə işlənir. Lüğətlərdə sadəcə "məhəccəri olan; sürahili, barmaqlıqlı" kimi tərif olunsa da, daha geniş və dəqiq izahı belədir: Məhəccərli, bir konstruksiyanın, xüsusilə də balkon, pəncərə və ya həyət divarlarının səthini bəzəyən, açıq işləməli, incə və bəzən naxışlı metal, taxta və ya daşdan hazırlanmış barmaqlıq və ya şəbəkəni bildirir. Bu barmaqlıqlar həm estetik bir funksiya yerinə yetirir, həm də təhlükəsizlik məqsədi daşıyır.
Sözün mənşəyi ərəb dilindəki "məhəccər" (محجر) sözündəndir. "Məhəccər" "daşlanmış", "oyulmuş", "nəqş olunmuş" mənalarını verir. Bu, məhəccərli konstruksiyaların incə işlənməsini, səthə oyulmasını və ya nəfis naxışlarla bəzədilməsini ifadə edir. Beləliklə, "məhəccərli" sadəcə "barmaqlıqlı" deyil, həm də bu barmaqlığın nəfis və incə işlənməsini vurğulayır.
Cümlə içərisində istifadəsinə nümunələr:
- “Məhəccərli balkonu olan köhnə ev, şəhərin tarixini əks etdirirdi.” (Burada məhəccərli balkonun estetik və tarixi əhəmiyyəti vurğulanır.)
- “Məhəccərli pəncərələr, otağa günəş işığını süzərək, sərinlik bəxş edirdi.” (Burada məhəccərliyin həm bəzək, həm də işıq süzən funksiyası önə çəkilir.)
- “Sarayın məhəccərli həyət divarları, mürəkkəb naxışlarla bəzədilmişdi.” (Burada məhəccərliyin nəfis naxışlı olmasına diqqət yetirilir.)
Qısacası, "məhəccərli" sözü sadəcə "barmaqlıqlı" mənasından daha geniş bir məna daşıyır. O, incə işlənməni, estetik dəyəri və konstruksiyanın bəzək elementini ifadə edir. Məhəccərli konstruksiyalar, adətən, tarixi binalarda, saraylarda və ya zərif memarlıq üslubuna malik binalarda rast gəlinir.