Məhzər (ər. مَجْلِس - məclis - yığıncaq, məclisdən) sözü köhnə Azərbaycan dilində işlənən bir termindir. Müasir Azərbaycan dilində nadir hallarda rast gəlinir, əsasən tarixi mətnlərdə və ya qədim ədəbiyyat nümunələrində qarşıya çıxır. Lüğətlərdə verilən mənaları isə dəqiqləşdirmək və genişləndirmək olar.
1. Hazır olma: Bu məna, "məclis" sözünün əsas mənasından – insanların bir araya gəlməsindən, bir işə hazır olmalarından törəyir. "Məhzər" bu kontekstdə, bir işin icrası üçün lazımi hazırlıq və ya bir hadisənin baş verməsinə tam hazırlıq vəziyyətini ifadə edir. Məsələn, "Ordunun hücuma məhzər olması" ifadəsi ordunun hücum üçün tam hazırlıqda olduğunu bildirir. Bu mənada, "hazırlıq", "tayyarlıq", "qaydaya salınma" kimi sinonimlər işlənə bilər.
2. Yığıncaq: Bu, "məhzər" sözünün ən çox yayılmış mənasıdır. "Məclis" sözünün birbaşa tərcüməsi olub, rəsmi və ya qeyri-rəsmi bir araya gəlməni, toplantını, görüşü ifadə edir. Bu yığıncaq dini, siyasi, ictimai və ya digər məqsədlər üçün ola bilər. Məsələn, "Məhzərdə qərar qəbul edildi" və ya "Şuranın məhzəri geniş iştirakçılarla keçirildi" cümlələrində istifadə oluna bilər. "Toplantı", "iclas", "məclis", "qurultay" kimi sözlər bu mənada sinonim ola bilər, lakin "məhzər" sözü daha rəsmi və tarixi bir kontekstdə işlənərdi.
3. Cəmiyyət: Bu məna, yığıncağın genişlənməsi nəticəsində yaranır. "Məhzər", bir yerdə yaşayan, ortaq mədəniyyətə, adət-ənənələrə malik olan insanların birliyini, cəmiyyətini də ifadə edə bilər. Lakin bu məna daha az işlənmişdir və əsasən yığıncaq mənasının genişlənməsi kimi başa düşülməlidir. "Cəmiyyət", "toplum", "icma" kimi sinonim sözlər bu mənaya uyğundur.
4. Akt, protokol: Bu məna, yığıncağın nəticəsini, qəbul edilmiş qərarları, qeydləri əks etdirən rəsmi sənədi ifadə edir. "Məhzər", bu mənada, yığıncağın protokolunu, aktını, rəsmi qeydlərini bildirir. "Protokol", "akt", "sənəd" sözləri bu mənada sinonim kimi istifadə oluna bilər.
Nəticə olaraq, "məhzər" sözünün mənaları kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilsə də, əsasən yığıncaq, toplantı və ya rəsmi bir araya gəlmə mənasında işlənir. Köhnə bir söz olduğu üçün müasir dilə nisbətən az işlənərək daha çox tarixi mətnlərdə və ya müəyyən terminoloji əsərlərdə rast gəlinir.