Məriz sözü ərəb mənşəlidir və Azərbaycan dilinə ərəb dilindən keçmişdir. Lüğətlərdə sadəcə "xəstə, naxoş, azarlı" kimi tərcümə olunsa da, mənası daha çoxşaxəli və kontekstdən asılıdır.
Əsas mənası "xəstəlikdən əziyyət çəkən şəxs" deməkdir. Bu mənada "məriz" sözü hər hansı bir xəstəliyin növündən asılı olmayaraq, istənilən xəstəyə aid edilə bilər. Misal üçün, "O ağır mərizdir" cümləsində "məriz" sözü konkret bir xəstəliyi ifadə etmir, sadəcə olaraq xəstənin ağır vəziyyətdə olduğunu bildirir.
Lakin, "məriz" sözünün istifadəsi bəzən daha geniş, hətta metaforik mənada da ola bilər. Məsələn, verilən nümunədəki "Dəlilər dəxil düşür; Mərizlər Loğmana gəlir" misrasında "məriz" sözü yalnız fiziki xəstəliyi deyil, həm də ruhi xəstəliyi, dəlilik vəziyyətini də ifadə edə bilər. Loğmanın isə həm həkim, həm də müdrik, problemləri həll edən şəxs kimi təqdim olunması bu fikri daha da möhkəmləndirir.
Aşıq Ələsgərin beytində isə ("Bədənin nisfi məriz olsa əgər; Göstərərmi bu bədən fəzlü hü") "məriz" sözü daha çox "xəstə, zəif, qüsurlu" mənasında işlənmişdir. Burada bədənin yarısının xəstə olması, bədənin tam fəaliyyət göstərməməsi, qüsurlu olması kimi təfsir edilə bilər. Bu kontekstdə "məriz" sözü yalnız fiziki xəstəliklə deyil, həm də fiziki qüsurla əlaqələndirilə bilər.
Yekun olaraq, "məriz" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər, lakin əsas mənası hər zaman xəstəlik, zəiflik, qüsur ilə bağlıdır. Həm fiziki, həm də ruhi xəstəlikləri, həmçinin fiziki qüsurları ifadə etmək üçün işlənə bilər. Sözün ərəb mənşəli olması və köhnə ədəbiyyatda geniş istifadə olunması da onun məna çalarlarının zənginliyini göstərir.