Məsafəölçən (ing. rangefinder, rus. дальномер) – müşahidəçi ilə müşahidə olunan obyekt arasındakı məsafəni bilavasitə təmas olmadan müəyyən etmək üçün istifadə olunan cihaz. Bu cihazlar fərqli prinsiplər əsasında işləyir və müxtəlif növlərə bölünür. Məlumat əldə etmə üsuluna görə optik, radiolokasiya, lazer və ultrasəs məsafəölçənləri fərqləndirilir. Hər bir növün özünəməxsus üstünlükləri və çatışmazlıqları vardır; məsafə ölçmə dəqiqliyi, ölçmə diapazonu, qiyməti və ölçmə şəraitinə (hava şəraiti, obyektin səth xüsusiyyətləri və s.) asılılığı ilə səciyyələnir.
Optik məsafəölçənlər, adətən, paralaks və ya stereoskopik prinsiplərə əsaslanır. Paralaks metodunda, eyni obyektə müxtəlif nöqtələrdən baxaraq əldə olunan görüntü fərqi, triangulasiya üsulu ilə məsafənin hesablanmasına imkan verir. Stereoskopik məsafəölçənlər isə iki görüntü arasında fərqləri analiz edərək dərinlik və məsafəni müəyyən edir. Bu tip məsafəölçənlər nisbətən sadə və ucuzdur, lakin dəqiqliyi məhduddur və şəraitə həssasdır.
Radiolokasiya məsafəölçənləri, radio dalğalarının yayılma vaxtını ölçərək məsafəni hesablayır. Radio dalğaları obyektə yönəldilir və əks olunan siqnalın qəbul olunma vaxtı əsasında məsafə hesablanır. Bu tip məsafəölçənlər daha geniş diapazonda və daha dəqiq ölçmələr aparmağa imkan verir, lakin ölçülən obyektin xüsusiyyətlərindən və hava şəraitindən təsirlənə bilər.
Lazer məsafəölçənləri, lazer şüasının yayılma vaxtını ölçərək çox dəqiq məsafə ölçmələri aparır. Yüksək dəqiqliyə malik olmaları ilə yanaşı, uzun məsafələrə ölçmə aparmaq imkanı da verir. Həmçinin, daha kiçik ölçülərə malik olmaqları səbəbindən mobil istifadə üçün əlverişlidir.
Ultrasəs məsafəölçənləri, ultrasəs dalğalarının yayılma vaxtına əsaslanır. Bu tip məsafəölçənlər daha çox yaxın məsafələrdə ölçmələr üçün istifadə olunur və dəqiqliyi digər növlərə nisbətən azdır. Əsasən avtomatik fokuslama sistemlərində və park sensorlarında tətbiq olunur.
Məsafəölçənlər müxtəlif sahələrdə geniş tətbiq olunur: hərbi işlərdə (məsafəni müəyyən etmək, hədəfə yönəlmək), tikintidə (məsafə ölçmələri), sənaye avtomatikasında, geodeziyada, fotoqrafiyada, avtomobil sənayesində (park sensorları), meteorologiyada və s.