Məşəqqətli sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir sifətdir və əsas mənası "çox ağır, çox zəhmətli, çox əzablı, əziyyətli, sərt" olaraq təyin edilir. Lüğətlərdə verilən bu tərif, sözün əsas semantik yükünü əks etdirir, lakin onun incəliklərini, kontekstdən asılı olaraq məna çalarlarını tam əhatə etmir.
Etimoloji baxımdan "məşəqqət" kökü ərəb mənşəlidir və "çətinlik, əziyyət, zəhmət" mənalarını ifadə edir. "Məşəqqətli" isə bu kökdən törəmiş sifət olaraq, hər hansı bir işin, vəziyyətin, hadisənin çətinliyini, ağır keçməsini, əziyyətli olmasını bildirir. Sözün mənası, ona əlavə olunan digər sözlərlə və kontekstlə də dəyişə bilir. Məsələn, "məşəqqətli iş" deyərkən fiziki əziyyəti, "məşəqqətli yol" deyərkən uzun və çətin bir səyahəti, "məşəqqətli həyat" deyərkən isə çətinliklər, əzablar və problemlərlə dolu bir həyatı nəzərdə tuta bilərik.
Verilən nümunə cümləsində ("Əcnəbi müsafir Bakının məşəqqətli rüzgarına adət etmədiyindən, Məşədi Əsgərin ardınca ahəstə...") "məşəqqətli rüzgar" ifadəsi rüzgarın gücünü, şiddətini, insanı yorma və narahat etmə qabiliyyətini vurğulayır. Burada "məşəqqətli" sözü sadəcə "güclü" demək deyil, həm də bu gücün insan üçün əziyyətli, narahatedici olduğunu ifadə edir. Bu cümlədə "məşəqqətli" sözü "qüvvətli, şiddətli" mənaları ilə yanaşı, subyektiv bir qiymətləndirmə də əlavə edir: rüzgarın sərtliyi əcnəbi qonaq üçün çətinlik törədir.
Beləliklə, "məşəqqətli" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq "çətin, ağır, əziyyətli, zəhmətli, sərt, şiddətli" kimi müxtəlif çalarlarda istifadə oluna bilər. Onun əsas mənası "əziyyətli" olsa da, bu əziyyətin səbəbi fiziki, mənəvi və ya hər ikisi birlikdə ola bilər. Sözün dəqiq mənası həmişə cümlənin ümumi mənasından çıxarılmalıdır.