izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Minmək felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "at və ya başqa minik heyvanının üstünə qalxmaq, oturmaq" kimi tərif edilməkdən daha geniş və çoxşaxəlidir. Bu, hərəkətin mahiyyətini tam əks etdirmir. Lüğətlərdəki qısa ifadələr, sözün bütün kontekstual mənalarını əhatə edə bilmir.

Əslində "minmək" feli, bir obyekt üzərinə çökmək, qalxmaq və ya yerləşmək hərəkətini ümumiləşdirir. Bu, nəqliyyat vasitələrinə (at, eşşək, dəvə, velosiped, motosiklet, avtomobil və s.), həmçinin müəyyən əşyalara ( kürsü, taxta, pilləkən və s.) da aid edilə bilər. Məsələn, "velosipedə minmək", "maşına minmək", "pilləkənə minmək" ifadələrində "minmək" feli fərqli obyektlərlə birləşərək mənanı dəyişmədən qalır. Lakin, hər bir halda bir növ üçünə çökmək, qalxmaq və ya yerləşmək mənası keçir.

Bundan əlavə, "minmək" feli məcazi mənada da işlənə bilər. Məsələn, "birinin üstünə minmək" ifadəsi kiminsə üzərindən istifadə etmək, onu istismar etmək mənasında işlənə bilər. Belə halda "minmək" feli təcavüzkarlıq və hakimiyyət göstərməyi ifadə edir. Yaxud da, "düşüncəyə minmək", "əsəblərə minmək" kimi ifadələrdə "minmək" psixoloji vəziyyəti təsvir etmək üçün istifadə olunur. Bu hallarda fiziki əlaqə yoxdur, lakin feli bənzər bir məcazi mənada işlənir.

Etimoloji baxımdan, "minmək" feli Türk dillərindən gəlmədir və kökündə yerləşmək, üstünə çökmək mənası vardır. Fərqli dialektlərdə fərqli fonetik dəyişikliklərə məruz qalsa da, əsas mənasını saxlayır. Qeyd etmək lazımdır ki, "minmək" feli digər türk dillərindəki əks-səda sözlərlə məna və istifadə sahəsi üzrə oxşarlıq göstərir.

Yekun olaraq, "minmək" felinin mənası sadəcə bir heyvanın üstünə çıxmaqla məhdudlaşmır. Bu fel həm əşya, həm də insanlar üzərindəki yerləşməni, həmçinin məcazi mənada hakimiyyət, istismar və psixoloji vəziyyəti ifadə edə bilir. Onun istifadəsi çox genişdir və kontekstdən asılı olaraq fərqli mənalar daşıya bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz