Motiv [fr. motif] sözü Azərbaycan dilinə fransız dilindən keçmişdir. Etimoloji olaraq latın sözü olan "motus"dan (hərəkət, hərəkətverici qüvvə) törəmişdir. Lüğətlərdə əsasən musiqi və digər sənət əsərlərində mövzunun əsas ünsürü kimi təqdim olunsa da, mənası daha genişdir və müxtəlif kontekstlərdə fərqli nüanslar daşıyır.
Sənət əsərlərində motiv, əsərin əsas fikrini, duyğunu və ya obrazını ifadə edən, onun bütövlüyünü təşkil edən təkrarlanan və ya inkişaf edən əsas ünsürdür. Bu, musiqidə bir melodiya fraqmenti, rəsmlərdə təkrarlanan bir forma, ədəbiyyatda isə bir ideya, obraz, və ya hadisə ola bilər. Məsələn, "Povestin əsas motivi" deyəndə, povestin bütün hadisələrini, personajlarını və süjet xəttini birləşdirən əsas fikir, tema və ya obraz nəzərdə tutulur. Belə ki, bu motiv povestin ümumi mənasını müəyyən edir.
Daha geniş mənada isə motiv, bir hərəkətin, əməlin və ya davranışın səbəbini, hərəkətverici qüvvəsini ifadə edə bilər. İnsanların hərəkətlərinə, qərarlarına təsir edən daxili və ya xarici amillər motiv adlandırıla bilər. Məsələn, "Vətənpərvərlik motivi" bir əsərdə vətənpərvərlik duyğusunun əsas səbəb və hərəkətverici qüvvə olduğunu bildirir. Bu cür hallarda motiv, əsərin süjetini, personajlarının hərəkətlərini izah edən əsas amil kimi çıxış edir. “İntim lirika yenə qüvvətli vətənpərvərlik motivlərilə çarpa” cümləsində vətənpərvərlik hissi, şeirlərin əsas mövzu və məzmununu müəyyən edən əsas hərəkətverici qüvvə kimi göstərilir.
Yekun olaraq, motiv sözü həm sənət əsərlərində əsas ünsür, həm də insan davranışlarının hərəkətverici qüvvəsi kimi başa düşülməlidir. Kontekstdən asılı olaraq, onun mənası genişlənir və daha çox nüans əldə edir.