Müamiləçilik (ərəb. معاملة - mu'āmalah - əlaqə, münasibət, mübadilə, əməliyyat) termini, Azərbaycan dilində əsasən faizlə pul borc vermə, yəni sələmçilik mənasında işlənərək, rəsmi dilin leksikasında öz əksini tapmışdır. Lakin bu, sözün əsl mənasının tam ifadəsidir deyə bilmərik. Əslində, “müamiləçilik” daha geniş bir mənaya malikdir və “maliyyə əməliyyatları ilə məşğul olma” kimi tərif edilə bilər.
Terminin kökündə duran ərəb sözü "mu'āmalah" sadəcə faizlə pul borc verməni deyil, hər növ maliyyə əməliyyatını, ticarət, alqı-satqı, mübadilə, müqavilələr, kredit vermə (faizli və ya faizsiz) və s. kimi fəaliyyətləri əhatə edir. Ona görə də “müamiləçilik” sözünü yalnız “sələmçilik”lə eyniləşdirmək qeyri-dəqiq olardı.
Məsələn, bir bankın fəaliyyəti müamiləçilikdir, çünki o, müxtəlif maliyyə əməliyyatları aparır: kreditlər verir, depozitlər qəbul edir, valyuta mübadiləsi aparır və s. Ancaq bu fəaliyyətin sələmçiliklə birbaşa əlaqəsi yoxdur. Beləliklə, "müamiləçilik" sözünün işlənmə konteksti onun mənasını müəyyənləşdirir. Verilən nümunə cümləsində ("Vəli malik olduğu sərvəti yalnız parçaçılıqdan deyil, müamiləçilikdən və oğurluq mal alış-verişindən qazanırdı.") söz mənfi kontekstdə, yəni qanunsuz maliyyə əməliyyatları ilə, xüsusilə də sələmçilik yolu ilə sərvət toplama mənasında işlənilib.
Müasir Azərbaycan dilində “müamiləçilik” sözü əsasən mənfi konnoatasiya daşısa da, tarixi və geniş mənasını nəzərə almaq vacibdir. Müxtəlif cümlələrdə istifadəsinə dair nümunələr:
- Bank geniş müamiləçilik xidmətləri göstərir. (Burada neytral məna daşıyır.)
- O, qanunsuz müamiləçiliklə məşğul olurdu. (Mənfi konnotasiya.)
- Şirkətin müamiləçilik strategiyası uğurlu oldu. (Müsbət konnotasiya, maliyyə əməliyyatlarının uğurlu strategiyası mənasında.)
Yekun olaraq, "müamiləçilik" sözü geniş mənalı termin olub, kontekstdən asılı olaraq həm neytral, həm də mənfi mənalarda istifadə oluna bilər. Əsasən, faizlə pul borc vermə (sələmçilik) mənasında işlənirsə də, hər hansı maliyyə əməliyyatları ilə məşğul olma mənasını da ifadə edə bilər.