Mühacir (ər. مُهاجِر - muhājir) sözü ərəb mənşəlidir və kökü "hicr" (هجرة - hijra) felindən törəmişdir. "Hicr" "köçmək, mühacirət etmək" mənasını verir. Beləliklə, "mühacir" sözü əslində "köçən", "mühacirət edən" və ya "köçkün" mənasını ifadə edir. Lüğətlərdəki tərifin daha geniş və dəqiq şəkildə verilməsi üçün aşağıdakı kimi yenidən yazmaq olar:
Mühacir, siyasi, iqtisadi, dini, sosial və ya təbii fəlakət kimi müxtəlif səbəblər üzündən öz vətənini, daimi yaşayış yerini məcburi və ya könüllü olaraq tərk edərək, başqa bir ölkədə və ya bölgədə yaşamağa başlayan şəxsdir. Mühacirətin səbəbləri çoxşaxəlidir və məcburi mühacirət (məsələn, müharibə, təqib, təbii fəlakət nəticəsində) ilə könüllü mühacirət (məsələn, daha yaxşı həyat tərzini axtarmaq, təhsil almaq, iş tapmaq) arasında fərq qoymaq vacibdir. Mühacir, yaşadığı yeni yerdə müvəqqəti və ya daimi yaşayışa keçə bilər. O, öz əvvəlki vətəndaşlığını qoruyub saxlaya bilər, və ya yeni ölkənin vətəndaşlığını ala bilər.
Mühacir sözünün işlənməsinə bir neçə nümunə:
- Müharibədən qaçan mühacir ailəsi yeni bir həyat qurmağa çalışır. (Məcburi mühacirət)
- Daha yaxşı imkanlar axtaran gənc mühacir xaricdə təhsil almağa qərar verdi. (Könüllü mühacirət)
- Qaçqın düşərgəsində minlərlə mühacir yaşayır. (Məcburi mühacirət, qaçqın statusu ilə)
- Mühacir ədəbiyyatı dünya ədəbiyyatının ayrılmaz hissəsidir. (Mühacirlik mövzusunun ədəbiyyatda işlənməsi)
Göründüyü kimi, "mühacir" sözü sadəcə "başqa ölkəyə köçən adam" mənasından daha geniş bir məna kəsb edir və köçün səbəbini, köçənin statusunu və onun yeni həyatına təsirini əhatə edir.