izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Müxənnət sözü ərəb mənşəli olub ("مُخَنَّث" - muxannats) "müxənnəs" sözündən törəmişdir. Lüğətlərdə əsasən "qadın paltarları geyinən, hərəkətləri qadınlara bənzəyən kişi" kimi izah olunsa da, bu tərif sözün mənasını tam əhatə etmir və mədəni kontekstindən asılı olaraq müxtəlif çalarlar daşıya bilər.

Tarixi mənbələrə əsasən, "müxənnət" termini yalnız cinsi kimlik və ya geyim tərzi ilə məhdudlaşmır. O, daha geniş mənada cəsarətsiz, qorxaq, zəif iradəli, qətiyyətsiz kişini də ifadə edə bilər. Belə ki, "mərd igidlər müxənnətdən seçilsin" misalında "müxənnət" fiziki görünüşdən daha çox əxlaqi və psixoloji xüsusiyyətləri əks etdirir: igidlikdən, cəsarətdən məhrum olanlar, qorxaqlar nəzərdə tutulur. Bu mənada söz, qadın paltarları geyinmək məcburiyyətində qalan kişiləri deyil, qətiyyətsiz, zəif ruhlu kişiləri ifadə edir.

Ədəbiyyatda istifadəsinə gəldikdə, "müxənnət" sözü həm cinsiyyət və geyim tərzinə işarə edə, həm də metaforik mənada, zəiflik, qorxaqlıq və qətiyyətsizlik ifadə edə bilər. Bununla belə, müasir Azərbaycan dilində bu sözün birinci mənası (cinsi kimlik və ya geyim tərzi) daha az istifadə olunur və çox hallarda təhqiredici xarakter daşıyır. Ona görə də, bu sözü istifadə edərkən diqqətli olmaq və mənasını dəqiq nəzərə almaq lazımdır.

Qeyd etmək vacibdir ki, müasir dilçilikdə insanları onların cinsi və ya geyim tərzinə görə təhqir edən terminlərdən uzaq durmaq tövsiyə olunur. "Müxənnət" sözü də bu kateqoriyaya aid ola bilər. Ona alternativ ifadələr tapmaq daha münasibdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz