Müqabilə (ər. مقابلہ - muqābila) sözü ərəb dilindən keçmişdir və əsasən "qarşılaşma", "qarşı durma", "müqavimət" mənalarını ifadə edir. Lüğətlərdə sadəcə "qarşı durmaq" kimi dar mənada izah olunsa da, semantik sahəsi daha genişdir.
Klasik Azərbaycan ədəbiyyatında və daha qədim mənbələrində "müqabilə" daha çox rəqabət, mübarizə, qarşılaşma, münaqişə və ya hətta açıq münazirə kontekstində işlənir. Yəni, sadəcə qarşı durmaq deyil, həm də bu qarşı durmanın aktiv, fəal bir şəkildə, müəyyən bir məqsəd və ya ideya uğrunda həyata keçirilməsini ifadə edir.
Misal üçün, "düşmənlə müqabilə etmək" deyərkən sadəcə fiziki müqavimət göstərmək deyil, həm də strateji və taktiki planlaşdırma, mübarizə aparmaq nəzərdə tutulur. "Onun arqumentlərinə müqabilə etdi" cümləsində isə, söhbət sadəcə etirazdan yox, əks arqumentlər irəli sürməkdən, fikrini əsaslandırmaqdan gedir.
Müasir Azərbaycan dilində "müqabilə" sözü daha az işlənsə də, ədəbi üslubda, xüsusilə tarixi və siyasi mövzularda, eləcə də müxtəlif fəlsəfi mühakimələrdə istifadə oluna bilər. "Müqabilə etmək" fellərinin sinonimləri arasında "qarşı durmaq", "müqavimət göstərmək", "mübarizə aparmaq", "əleyhinə çıxmaq", "mane olmaq", "rəqabət aparmaq", "münazirə etmək" və s. göstərmək olar. Lakin hər bir sinonim "müqabilə"nin ifadə etdiyi mənanın tam bərabərini vermir.
Beləliklə, "müqabilə" sözünün mənası "qarşılaşma", "mübarizə", "müqavimət", "rəqabət", "münaqişə" kimi bir sıra yaxın mənaları əhatə edən daha geniş bir anlayışı təmsil edir və müəyyən kontekstdə bu mənalardan birinə daha çox üstünlük verilir.