Müqayisəli (sifət): Bu söz, əsasən iki və ya daha çox obyekt, hadisə, anlayış və ya proses arasında oxşar və fərqli cəhətlərin müəyyən edilməsi məqsədi ilə aparılan müqayisə əməliyyatına əsaslanan və ya ondan yaranan məlumatları ifadə edir. Müqayisəli anlayışı sadəcə iki şeyin bir-biri ilə müqayisəsini deyil, həm də bir neçə elementin kompleks şəkildə müqayisəsini əhatə edir. Bu müqayisə nəticəsində əldə edilən nəticələr, fikirlər və ya qərarlar da müqayisəli adlandırıla bilər.
Mənşəyi: Sözün kökü "müqayisə" felindən götürülmüşdür. "Mü-" şəkilçisi təkrarlanan hərəkəti, "qayisə" isə "ölçmək, qiymətləndirmək, tutuşdurmaq" mənalarını verir. Beləliklə, "müqayisə" bir-birinə oxşar və ya fərqli olan şeyləri ölçüb-biçmək, qiymətləndirmək və ya tutuşdurmaq deməkdir. "-li" əlavəsinin əlavə edilməsi ilə isə sifət forması əldə edilir, yəni müqayisə ilə əlaqədar olan xüsusiyyəti ifadə edir.
İstifadə nümunələri:
- Dilçilik sahəsində: "Türk dillərinin müqayisəli öyrənilməsi onların qohumluq əlaqələrini aşkar etməyə imkan verir." Bu cümlədə "müqayisəli" sözü müxtəlif türk dillərinin bir-biri ilə müqayisəli təhlil olunmasını ifadə edir.
- Ədəbiyyatda: "Şairin əsərlərindəki müqayisəli təsvirlər oxucuda dərin təəssürat yaradır." Bu cümlədə "müqayisəli" sözü müxtəlif obrazlar və hadisələrin bir-biri ilə müqayisə edilərək təsvir olunduğunu göstərir.
- İqtisadiyyatda: "Müqayisəli qiymət analizi bazarın vəziyyətini daha yaxşı anlamağa kömək edir." Bu cümlədə isə "müqayisəli" sözü müxtəlif məhsulların və ya xidmətlərin qiymətlərinin müqayisəsini bildirir.
- Tədqiqatlarda: "Müqayisəli tədqiqat nəticələrində iki qrup arasında əhəmiyyətli fərqlər aşkar edildi." Bu cümlə iki qrupun bir-biri ilə müqayisə edilərək nəticələr əldə edildiyi mənasını verir.
Ümumiyyətlə, "müqayisəli" sözü hər hansı bir mövzu, hadisə və ya prosesin başqa bir mövzu, hadisə və ya proseslə müqayisə edilməsi nəticəsində əldə edilən məlumatları, nəticələri və ya yanaşmaları ifadə edir. Bu sözün mənası kontekstdən asılı olaraq müxtəlif çalarlar əldə edə bilir.