izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Münasiblik (ərəb. مناسبة - munasabah - "əlaqə, bağlılıq, uyğunluq"dan) bir neçə mənada işlənən zəngin bir leksik vahiddir. Əsas mənası iki və ya daha çox şey arasında mövcud olan əlaqə, uyğunluq, yaraşma və ya müvafiqlikdir. Bu əlaqə müxtəlif səviyyələrdə və kontekstlərdə özünü göstərə bilər: fiziki, mədəni, sosial, mənəvi və s.

Birinci, və ən geniş mənası uyğunluqdur. Bu, bir şeyin başqa bir şeyə, şəraitə, vəziyyətə, və ya tələbə uyğun gəlməsidir. Məsələn: "Bu paltar onun boyuna münasibdir." burada paltarın boy ilə uyğunluğu nəzərdə tutulur. "Təklifin maliyyə vəziyyətimizə münasib olması şübhəlidir" cümləsində isə təklifin maliyyə imkanlarına uyğunluğu ifadə olunur.

İkinci mənası yaraşmadır. Bu, bir şeyin başqa bir şeyə estetik cəhətdən uyğun gəlməsi, gözə xoş görünməsidir. Məsələn: "Bu rənglər bir-birinə çox münasibdir." burada rənglərin bir-birinə estetik uyğunluğu vurğulanır. "O, bu rola münasib idi" cümləsində isə şəxsin rol üçün görünüş və davranış baxımından uyğunluğu ifadə edilir.

Üçüncü mənası müvafiqlikdir. Bu, bir şeyin vəziyyətə, məqsədə, və ya qaydaya uyğun olması deməkdir. Məsələn: "Mövzuya münasib bir cavab verməlisiniz." burada cavabın mövzuya uyğunluğu əsas götürülür. "Hər kəs öz vəzifəsinə münasib olaraq çalışmalıdır" cümləsində isə hər bir fərdin vəzifəsinə uyğun fəaliyyət göstərməsi vurğulanır.

Münasiblik həm də əlaqə mənasında işlənə bilər. Məsələn, "İki hadisə arasında heç bir münasiblik yoxdur" cümləsində iki hadisə arasındakı əlaqənin olmaması nəzərdə tutulur. Bu mənada münasiblik səbəb-nəticə əlaqəsi, vaxt uyğunluğu və ya digər növ əlaqələri ifadə edə bilər.

Qeyd etmək lazımdır ki, münasiblik sözü kontekstdən asılı olaraq müxtəlif nüanslar daşıya bilər. Ona görə də sözün tam mənasını anlamaq üçün cümlənin ümumi məzmununu nəzərə almaq vacibdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz