izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Müvazilik (ərəb. موازاة - muvâzâ) termininin Azərbaycan dilindəki əsas mənası "müvazi olma", yəni iki və ya daha çox obyektin, xəttin və ya hadisənin bir-birinə paralel və ya bənzər olmasıdır. Bu, sadəcə həndəsi mənada deyil, həm də daha geniş mənada – bənzərlik, oxşarlığın ifadəsində də işlənə bilər. Paralelizm kimi sinonim söz istifadə olunsa da, müvazilik daha çox iki və ya çoxlu elementin bir-birinə bənzərliyini, paralelliyini ifadə etmək üçün istifadə olunur, paralelizm isə daha çox ədəbiyyat, dilçilik və ya məntiq sahələrində struktur və təşkilatın paralel və ya simmetrik olması kontekstində işlənir.

Müvazilətin mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər. Məsələn, həndəsədə iki düz xəttin müvazi olması onların heç bir nöqtədə kəsilməməsi deməkdir. Ədəbiyyatda isə müvazilə, cümlələrin, bəndlərin və ya şeirlərin quruluşunda oxşarlıq, təkrarlanan elementlər və ya paralel strukturun olması kimi başa düşülür. Bu, bədii təsir gücünü artırmaq, fikirlərin daha yaxşı ifadə olunmasını təmin etmək üçün istifadə olunur.

Dilçilikdə isə müvazilik, sözlərin və ya söz birləşmələrinin qrammatik quruluşunda, sintaksisdə, səslənməsində və ya leksik mənalarında bənzərlik kimi başa düşülür. Məsələn, "O evdə yaşayır, o şəhərdə yaşayır" cümlələrində müvaziləyə rast gəlirik. Hər iki cümlənin quruluşu eyni, yalnız predikatdan sonra gələn məkan bildirən sözlər fərqlənir. Bu cür müvazilə oxuyucunun və ya dinləyicinin diqqətini cəlb edir və mətnin daha yadda qalmasını təmin edir.

Ümumiyyətlə, müvazilik, obyektlər, hadisələr və ya fikirlər arasındakı oxşarlığın və ya paralelliklərin vurgulanması üçün istifadə olunan bir termindir. Onun tətbiq sahəsi genişdir və müxtəlif sahələrdə fərqli mənalar kəsb edə bilir. Lakin əsas mahiyyət hər zaman iki və ya daha çox elementin bir-birinə bənzərliyinə və ya paralelliyə yönəlməsidir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz