Naqqallaşma sözü "naqqallaşmaq" feilindən törəmiş bir isimdir. Əsas mənası, naqqalın (hekayə danışan, əfsanəçi, rəvayətçi) öz işini yerinə yetirməsi, yəni hekayələr danışması, əfsanələr və rəvayətlər nəql etməsidir. Bu, sadəcə hekayə danışmaq deyil, həm də onun ifadə tərzi, mimikaları, jestləri, səs tonu ilə birlikdə təqdim olunmasını əhatə edir. Naqqallaşmada məqsəd, dinləyiciləri əyləndirmək, onlara maraqlı məlumat vermək, ya da müəyyən bir əxlaqi dərs vermək ola bilər.
Lüğətlərdə verilən qısa izah, naqqallaşmanın mahiyyətini tam əks etdirmir. Çünki naqqallaşma sadəcə sözlərin ardıcıl düzülüşü deyil, bir performans, bir sənətdir. Naqqal öz səhnəsini, öz auditoriyasını yaradır və onlarla əlaqə quraraq, hekayəni canlandırır. Bu proses, hekayənin məzmunundan daha çox, onun təqdim olunma üsuluna, naqqalın ifadə qabiliyyətinə, səhnə təcrübəsinə əsaslanır.
Naqqallaşmanın mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər. Məsələn: "O axşam məclisdə maraqlı bir naqqallaşma oldu" cümləsində naqqallaşma, hekayələr danışılmasını, əyləncəli bir atmosferi bildirir. Digər bir nümunədə isə: "Tarixi naqqallaşma ilə öyrənmək daha maraqlıdır" cümləsində naqqallaşma, tarixi hadisələrin maraqlı və əyləncəli şəkildə təqdim olunmasını ifadə edir. Beləliklə, naqqallaşma sözü, sadəcə bir hekayə danışma hərəkətindən daha çox, bir sənət, bir performans, bir ifadə vasitəsidir.
Etimoloji baxımdan "naqqal" sözünün kökü farsca "nəql" (danışmaq, hekayə etmək) felindən gəlir. "Naqqallaşma" isə bu felin məsdər şəkilçisi ilə birləşməsindən yaranmışdır. Bu da sözün mahiyyətini daha aydın şəkildə göstərir: nəql etmə prosesi, hekayə danışma işi.
Qısacası, naqqallaşma, naqqalın hekayələr, əfsanələr və rəvayətləri ifadəli və sənətkarcasına təqdim etməsi, auditoriya ilə canlı əlaqə quraraq, onlara duyğu və təəssüratlar yaşatmaq məqsədi daşıyan bir performansdır. Bu performansın tərkib hissələri hekayənin özü, naqqalın səhnə təcrübəsi, mimikaları, jestləri, səs tonu və auditoriya ilə qurduğu əlaqədir.