Naümid sözü farsca mənşəli olub, "ümidsiz" mənasını verir. Lüğətlərdə sadəcə "ümidsiz, ümidini itirmiş (halda)" kimi tərif olunsa da, bu tərif onun ifadə etdiyi geniş duyğu spektrini tam əhatə etmir. Naümidlik, sadəcə ümidin olmaması deyil, dərin bir ümidsizlik, ruh düşkünlüyü, hər cür ümidin tükənməsi və bundan irəli gələn passivlik, qeyri-fəallıq halını ifadə edir. Bu hal, insanın gələcəyə olan inamını tamamilə itirməsinə, hətta özünə qarşı da ümidini qırmağına səbəb olur.
Sözün sifət kimi işlənməsində "naümid insan", "naümid baxışlar", "naümid vəziyyət" kimi ifadələrə rast gəlmək olar. Bu istifadələrdə şəxsin və ya vəziyyətin ümidsizliyi vurğulanır. Zərf kimi işlənməsində isə hərəkətin və ya vəziyyətin naümidlik halında baş verməsi ön plana keçir: "O, naümidcə gözlərini yumdu", "Naümidcə qapıdan çıxdı". Bu cümlələrdə "naümidcə" sözü hərəkətin arxasında duran ümidsizliyi, ruh düşkünlüyünü ifadə edir.
Nizaminin misrasında ("Candan qəmin içrə naümidəm; Şəmşiri-cəfa ilə şəhidəm") istifadə edilən "naümidəm" sözü şairin dərin kədər və ümidsizliyini, hətta özünü qurban verməyə hazır olduğunu ifadə edir. Bu misrada naümidlik sadəcə bir duyğu deyil, həm də fəlsəfi bir vəziyyəti, həyatın mənasını itirmə halını təsvir edir.
Ümumi olaraq, "naümid" sözü yalnız ümidin olmamasını deyil, dərin bir ruh düşkünlüyünü, fəaliyyətsizliyi və hətta özünü qurban verməyə hazırlığı ifadə edən çoxcəhətli bir termindir. Onun mənası kontekstdən asılı olaraq fərqli nüanslar daşıya bilər.