Neytrallaşdırma (kim.) – “Neytrallaşdırmaq” feli ilə əlaqədar olaraq istifadə olunan bir termindir. Lüğətlərdəki qısa izahlar tez-tez mənanın tam dərinliyini əks etdirmir. Daha dəqiq bir şəkildə deyək ki, neytrallaşdırma, bir maddənin, prosesin və ya hadisənin öz təsirini itirməsi, zərərsizləşdirilməsi, təsirsiz hala salınması və ya əhəmiyyətinin azaldılması deməkdir. Bu, müxtəlif sahələrdə fərqli kontekstlərdə baş verə bilər.
Kimya sahəsində neytrallaşdırma, adətən, turşu ilə qələvi arasında reaksiya nəticəsində duz və su əmələ gəlməsi prosesini ifadə edir. Məsələn, hidroklor turşusunun (HCl) natrium hidroksidlə (NaOH) reaksiyası nəticəsində natrium xlorid (NaCl) və su (H₂O) əmələ gəlir. Bu reaksiya nəticəsində həm turşunun, həm də qələvinin təsirli xüsusiyyətləri itirilir, yəni neytrallaşırlar.
Biologiyada neytrallaşdırma, zəhərlərin və ya toksinlərin təsirini zərərsizləşdirmək üçün antitoksin və ya digər maddələrin istifadəsini ifadə edə bilər. Məsələn, ilan zəhərinin antitoksinlə neytrallaşdırılması. Bu kontekstdə, neytrallaşdırma, zərərli təsirin aradan qaldırılması deməkdir.
Siyasi və sosial sahələrdə neytrallaşdırma, bir qrupun, şəxsin və ya ideyanın təsirinin azaldılması, gücünün zəiflədilməsi və ya təhlükəliliyinin aradan qaldırılması demək ola bilər. Məsələn, siyasi bir rəqibin neytrallaşdırılması onun nüfuzunun sarsılması və siyasi fəaliyyətinin məhdudlaşdırılması kimi baş verə bilər. Bu kontekstdə, neytrallaşdırma, bəzən manipulyativ və ya qanunsuz üsullarla həyata keçirilə bilər.
Hərbi sahədə neytrallaşdırma, hərbi hədəflərin, düşmən qüvvələrinin və ya silahların təsirsiz hala salınması deməkdir. Məsələn, düşmən artilleriya batareyalarının neytrallaşdırılması. Bu, tamamilə məhv edilmədən də, sadəcə olaraq onların döyüş qabiliyyətinin zəiflədilməsi ilə də baş verə bilər.
Yekun olaraq, "neytrallaşdırma" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişir, lakin ümumi mənada bir şeyin təsirinin, gücünün və ya zərərliliyinin azaldılması və ya tamamilə aradan qaldırılması deməkdir. Sözün kökü "neytral" sözündəndir və "tərəfsiz", "öz təsirini itirmiş" mənalarını ifadə edir.