Nəmər (ərəbcə نَمَر - nəmir sözündən götürülmüşdür, mənası “paylanılan şey” deməkdir) - Azərbaycan etnoqrafiyasında toy, nişan və sairə şənliklərdə qonaqlara paylanan şirniyyat, pul, hədiyyə və ya digər qiymətli əşyaların ümumi adıdır. Bu, sadəcə "paylanmış şey" deyil, əsasən bayram və ya şənlik mərasimində, xüsusilə toy və nişanda qonaqlara paylanan mükafat, hədiyyə, xatirə və ya rəmzi əlamət mənasını daşıyır. "Nəmər" sözü, paylanılan əşyaların növünü müəyyən etmir, sadəcə onların mərasim kontekstində paylanması faktını ifadə edir.
Məsələn, toyda qonaqlara paylanan şirniyyatlar, pul və ya qiymətli hədiyyələr hamısı "nəmər" hesab oluna bilər. "Nəmər" anlayışı, mərasimdə iştirak edən şəxslərin sayından və mərasim sahibinin imkanlarından asılı olaraq miqyas və məzmun etibarilə dəyişə bilər. Sadə bir kənd toyunda nəmər, əsasən şirniyyatdan ibarət ola bilərkən, daha zəngin və böyük miqyaslı mərasimlərdə qiymətli hədiyyələr, pul və digər dəyərli əşyalar da nəmərin tərkib hissəsini təşkil edə bilər.
Cümlədə necə işləndiyi nümunələri:
- "Toyda o qədər xələt, o qədər nəmər yığıldı ki, hədsiz-hesabsız idi." (burada nəmər, toyda yığılmış hədiyyələr və ya paylanmış əşyaları ümumiləşdirir)
- "Qızın nəməri çox zəngin idi - qızıl sikkələr, bahalı şirniyyatlar və ipək parçalar." (burada nəmər, qız tərəfindən qonaqlara paylanmış spesifik əşyalara işarə edir)
- "Atam toyda nəmərlərdən çox razı qaldı." (burada nəmər, ümumi mənada paylanmış hədiyyələri bildirir)
Beləliklə, "nəmər" sözü, sadəcə bir mənada "paylanılan şey" olmaqdan kənara çıxaraq, Azərbaycan mədəniyyəti və adət-ənənələri ilə sıx bağlı, toy və nişan kimi xüsusi mərasimlərlə əlaqəli bir termin olaraq dəyərləndirilir.