izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Nərmə-nazik sözü Azərbaycan dilində incəlik, zəriflik və naziklik mənalarını ifadə edən bir sifətdir. Lüğətlərdəki "incə, zərif, nazik" tərifi sözün əsas mənasını əhatə etsə də, daha geniş və dəqiq bir izah tələb olunur. "Nərmə" kökü özündə yumşaqlıq, əyilmə, rahatlıq kimi mənaları ehtiva edir. "Nazik" isə incəliyi, qalınlığın əksi olan bir keyfiyyəti ifadə edir. Bu iki sözün birləşməsi, "nərmə-nazik", cismən incəliyi ifadə etməklə yanaşı, daha çox metaforik bir məna da qazanır.

Belə ki, "nərmə-nazik" yalnız fiziki xüsusiyyətləri deyil, həm də davranış, xarakter, duyğu və ya səs kimi abstrakt anlayışları təsvir etmək üçün işlədilə bilər. Məsələn, "nərmə-nazik səs", "nərmə-nazik əl hərəkətləri", "nərmə-nazik təbiət" kimi ifadələrdə, incəlik, zəriflik və yumşaqlıq üstünlük təşkil edir. Bu söz birliyi həm də zəifliyi, müdafiəsizliyi və kövrəkliyi bildirə bilər. "Nərmə-nazik bir qız" deyərkən, fiziki incəliyinin yanında, həm də həssaslığını, kövrəkliyini vurğulayırıq.

Ədəbiyyatda "nərmə-nazik" sözü tez-tez şairlər tərəfindən təsvirləri zənginləşdirmək, əsərlərinə poetiklik qatmaq üçün istifadə olunur. A.Səhhətin misalında olduğu kimi, bu söz birliyi "zərif", "lətif", "sevimli" kimi sözlərlə yanaşı işlənərək, əsərin ümumi emosiyasını və əhval-ruhiyyəsini gücləndirir. Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "nərmə"nin yumşaq, əyilən, sərtliyi olmayan mənalarını əks etdirən bir kökdən gəldiyini görərik. Bu məna "nazik" sözünün incəlik, zəriflik mənası ilə ahəngdar bir vəhdət təşkil edir.

Qısacası, "nərmə-nazik" söz birliyinin mənası yalnız "incə, zərif, nazik" kimi sadə təriflərlə məhdudlaşmır. O, yumşaqlığı, həssaslığı, kövrəkliyi və poetik bir incəliyi özündə birləşdirən, ədəbi dildə geniş işlənən, zəngin məna çalarlarına malik bir ifadədir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz