Nəticəsiz (sıfat): Bu söz, hər hansı bir fəaliyyətin, prosesin və ya hadisənin istənilən nəticə vermədiyini, məqsədə çatmadığını bildirən bir sıfattır. "Nəticə" sözünün "son, aqibət, əldə edilən məhsul" mənalarını nəzərə alaraq, "nəticəsiz" sözü fəaliyyətin heç bir faydalı və ya gözlənilən sonu olmadığını ifadə edir. Bu, həm tam bir uğursuzluğu, həm də qismən uğursuzluğu ifadə edə bilər; məsələn, bir işin tam başa çatmaması, bir layihənin qismən tamamlanması, lakin gözlənilən məqsədə çatmaması kimi.
Etimologiya: Söz, "nəticə" (əsasən fars mənşəli, ərəbcə "nəticə" sözündən törəmişdir, "son, əldə edilən şey" mənasını verir) və "siz" (mənfiliyi bildirən əlavə) morfemlərindən əmələ gəlmişdir. "Siz" əlavəsinin "olmayan" mənasını verdiyini nəzərə alsaq, "nəticəsiz" sözü "nəticəsi olmayan" mənasını tam olaraq əks etdirir.
İstifadə nümunələri:
• Uzun illər davam edən araşdırmalarımız nəticəsiz qaldı.
• Səylərimiz nəticəsiz olduğundan layihəni dayandırmaq qərarına gəldik.
• Həkimin müalicəsi tamamilə nəticəsiz idi.
• Bütün cəhdlərimiz nəticəsiz bitdi; başqa bir yol tapmalıyıq.
• İmtahanlara hazırlıq nəticəsiz olsa da, ümumiyyətlə, yaxşı oxuyurdum.
Göründüyü kimi, "nəticəsiz" sıfatı müxtəlif kontekstlərdə istifadə oluna bilər və hər zaman tamamilə mənfi bir məna ifadə etməyə bilər. Bəzi hallarda qismən uğursuzluq, digər hallarda isə tam uğursuzluğu bildirir. Sözün mənası, istifadə olunduğu cümlənin kontekstindən asılı olaraq dəyişə bilər.