Nəzakətsiz sifəti, ədəb-ərkan qaydalarına əməl etməyən, hörmətsizlik və kobudluq göstərən şəxsi və ya hərəkəti ifadə edir. Lüğətlərdəki "ədəbsiz, tərbiyəsiz, mərifətsiz, kobud, qaba" kimi sinonimlərin əhatə etdiyi mənaları daha da genişləndirərək deyə bilərik ki, nəzakətsiz davranışlar, şəxsin digərlərinə qarşı hörmətsizlik, nəzakətsizlik, əxlaqsızlıq və ya qeyri-peşəkarlıq nümayiş etdirməsindən irəli gəlir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "nəzakət" ərəb mənşəli bir sözdür və "incəlik, zəriflik, hörmət, ədəb" mənalarını verir. "Nəzakətsiz" isə "nəzakət" sözünün "siz" məsdər şəkilçisi ilə mənfi mənası ifadə edən "-siz" şəkilçisinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Beləliklə, "nəzakətsiz" sözü "nəzakətdən məhrum olan" deməkdir.
Nəzakətsizliyin təzahür formaları müxtəlif ola bilər: söhbət zamanı kobud ifadələr işlətmək, başqalarının fikirlərinə hörmətlə yanaşmamaq, kəskin və təhqiredici şəkildə danışmaq, fiziki təmasda məsafəni pozmaq, başqalarının şəxsi həyatına qarışmaq, vaxtında və yerində olmayan suallar vermək və s. Bu davranışlar həm şifahi, həm də yazılı ünsiyyətdə özünü göstərə bilər.
Cümlə içində nümunələr:
- O, nəzakətsiz davranışı ilə hamını bezdirdi.
- Nəzakətsiz cavabı onu ciddi narahat etdi.
- Onun nəzakətsiz sözləri mənə çox pis təsir bağışladı.
- Bu nəzakətsiz hərəkət əsla əfv edilməzdir.
- Nəzakətsiz müştəri satıcıya sərt təzyiq göstərirdi.
Nəzakətsizliyin səbəbləri şəxsiyyətin xüsusiyyətləri, tərbiyə səviyyəsi, stress, əsəbilik, alkoqol və ya digər narkotik maddələrin təsiri ola bilər. Ancaq heç bir halda nəzakətsizlik əsla müsbət keyfiyyət deyildir və ictimai həyatda mənfi nəticələrə səbəb ola bilər.