Novlu sifəti, əsasən Azərbaycan dilində, "novu olan" mənasında işlənir. Lüğətlərdəki bu qısa izah, sözün zəngin məna çalarlarını tam əks etdirmir. Daha dəqiq bir izah vermək üçün sözün etimologiyasına və istifadə sahələrinə nəzər salmaq lazımdır. "Nov" sözünün özü "yeni, təzə, yeni çıxmış" mənalarını ifadə edir və fars dilindən keçmişdir. Beləliklə, "novlu" sadəcə "yeni" mənasını verməkdən daha artıq bir şey deməkdir. O, məhsulun, bitkinin, əşyanın yeni əldə edilmiş, təzə yetişmiş, yaxud hələ köhnəlməmiş olmasını bildirir. "Novlu" sözü, "təzə", "yeni" sözlərinin sinonimi olsa da, onlardan fərqli olaraq, daha çox spesifik bir vəziyyəti ifadə edir. Məsələn, "yeni paltar" deyərkən sadəcə paltarın alınma tarixinə işarə edirik; ancaq "novlu paltar" deyərkən paltarın həm yeni, həm də keyfiyyətli, köhnəlməmiş olmasını vurğulayırıq.
"Novlu" sözünün işlənmə sahəsi genişdir. Kənd təsərrüfatı məhsullarına (məsələn, "novlu buğda", "novlu meyvələr"), sənaye məhsullarına ("novlu maşın", "novlu parça"), hətta insanların xarici görünüşünə ("novlu üzü") aid olaraq istifadə edilə bilər. Lakin bütün hallarda "novlu" sözü, əşyanın və ya varlığın təzəliyini, keyfiyyətini və köhnəlməmişliyini ifadə edir. Sözün kontekstə uyğun olaraq "təzə yetişmiş", "keyfiyyətli", "əla" kimi mənalar da kəsb edə biləcəyini qeyd etmək lazımdır.
Nümunələr:
- Bazarda novlu alma satırdılar.
- O, novlu bir maşın aldı.
- Bu il novlu taxıl yığımı gözlənilir.
- Novlu çörək daha dadlı olur.
- Üzü novlu, gözləri parıldayan bir gənc idi.
Yekun olaraq, "novlu" sifətinin lüğətlərdəki qısa izahından daha geniş və dəqiq tərifini vermək üçün, onun etimologiyasını, məna çalarlarını və müxtəlif kontekstlərdə istifadəsini nəzərə almaq vacibdir. Bu söz, sadəcə "novu olan" deyil, həm də təzəliyi, keyfiyyəti və köhnəlməmişliyi ifadə edən daha zəngin bir məna daşıyır.