Ovuc-ovuc sözü Azərbaycan dilində sifət və zərf kimi işlənir. Lüğətlərdə əsasən "ovuclayaraq, ovuclarla, ovuc dolusu" mənalarında izah olunsa da, daha geniş və dəqiq bir təsvir vermək mümkündür.
Mənşə etibarilə: "Ovuc" sözü kökünə bağlı olaraq əlin ovuc hissəsini bildirir. "-ovuc" şəkilçisi isə təkrarlanan bir quruluş yaradaraq miqdar və ya üsul bildirir. Beləliklə, "ovuc-ovuc" sözü əlin ovuc hissəsi ilə əlaqədar bir hərəkəti, miqdarı və ya üsulu ifadə edir.
Məna çalarları: "Ovuc-ovuc" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq bir neçə çalar əldə edə bilir:
- Miqdar: "Ovuc-ovuc şəkər" ifadəsi şəkərin ovuc dolusu miqdarda olduğunu göstərir. Bu mənada "bir neçə ovuc dolusu" mənasına yaxındır.
- Üsul: "Ovuc-ovuc toplayırdı" cümləsində "ovuc-ovuc" əşyaların ovucla toplanması üsulunu ifadə edir. Bu mənada, hərəkətin necə yerinə yetirildiyini bildirir.
- Təşbeh: "Ovuc-ovuc yağış yağdı" ifadəsi yağışın sıx, davamlı və bol olduğunu, sanki ovuclarla töküldüyünü təsvir edir. Bu isə məcazi bir istifadədir.
Misallar:
- "Ovuc-ovuc qar yağmışdı."
- "Ovuc-ovuc dənizi qazdı."
- "Ovuc-ovuc yerə səpdi."
- "Ovuc-ovuc qar yağışı bütün həyəti örtmüşdü."
- Nəbi misalındakı kimi: "Ovuc-ovuc içək düşmən qanını" ifadəsində isə həm miqdar (çoxlu miqdarda), həm də ehtimal ki, düşmənin qanının necə tökülməsi ilə bağlı üsul (şiddətlə, bir-birinin ardınca) mənaları ifadə olunur.
Nəticə olaraq, "ovuc-ovuc" sözü sadəcə "ovuc dolusu" mənası ilə məhdudlaşmır. O, miqdarı, üsulu və hətta bir hərəkətin intensivliyini ifadə edən çoxşaxəli bir söz birləşməsidir. Kontekstdən asılı olaraq mənası dəqiqləşdirilməlidir.