Ölçüb-biçmə (ölçüb-biçmək fellindən törəmiş isim): Bu söz, bir şeyin miqdarını, həcmini, ölçüsünü və ya keyfiyyətini dəqiqliklə müəyyən etmək, qiymətləndirmək və ya müqayisə etmək əməlini bildirir. Sadəcə fiziki ölçülərə aid deyil, həm də abstrakt anlayışları, hadisələri və ya vəziyyətləri qiymətləndirmək üçün də işlədilir. Məsələn, bir paltarın ölçüsünü, bir otağın sahəsini ölçüb-biçmək fiziki ölçüdür; bir insanın davranışını, bir işin əhəmiyyətini ölçüb-biçmək isə daha abstrakt, keyfiyyətə əsaslanan bir qiymətləndirməni əks etdirir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "ölçmək" və "biçmək" fellərinin birləşməsindən əmələ gəldiyini görərik. "Ölçmək", əsasən uzunluq, həcm, çəki kimi kəmiyyətləri müəyyən etmək üçün istifadə olunur. "Biçmək" isə, əsasən səthin sahəsini müəyyən etməkdə, material kəsməkdə və ya bir şeyi müəyyən hissələrə bölməkdə işlənir. "Ölçüb-biçmək" isə bu iki əməlin birləşməsi ilə daha geniş və hərtərəfli bir qiymətləndirməni ifadə edir.
Cümlə içində istifadəsinə baxaq:
- Tikinti üçün lazım olan materialların miqdarını dəqiq ölçüb-biçmək lazımdır. (Fiziki ölçü)
- Rəqibin gücünü düzgün ölçüb-biçmədən hərəkət etməmək lazımdır. (Abstrakt qiymətləndirmə)
- Hər addımını diqqətlə ölçüb-biçən bir insan idi. (Davranışın diqqətli qiymətləndirilməsi)
- Vəziyyətin ciddiliyini tam olaraq ölçüb-biçmək üçün daha çox məlumata ehtiyacımız var. (Vəziyyətin analizi)
Beləliklə, "ölçüb-biçmə" sözü, sadə bir fiziki əməldən daha çox, hərtərəfli bir qiymətləndirmə, dəqiq hesablama və diqqətli mühakiməni ifadə edən bir termindir. Həm kəmiyyət, həm də keyfiyyət əsasında aparılan analiz və müqayisələri əhatə edir.