Öncül sözü Azərbaycan dilində həm isimləşmiş sifət, həm də ismin özündə işlənən bir söz olub, əsasən "qabaqcıl", "öncə gedən", "rəhbər", "sələf" mənalarını ifadə edir. Etimoloji baxımdan türk dillərindən qaynaqlanır və "ön" (qabaq, əvvəl) və "-cül" (kişi şəxsə aid olan şəkilçi) morfemlərindən təşkil olunmuşdur. Yəni, "öncül" sözü əslində "qabaqda gedən şəxs" mənasını verir.
Lüğətlərdə verilən "qabaqcıl" mənası onun əsas və ən geniş yayılmış mənasıdır. Bu mənada öncül, hər hansı bir sahədə irəlidə gedən, yenilikləri tətbiq edən, digərlərinə nümunə olan şəxsi ifadə edir. Məsələn: "O, elm sahəsində öncül alimlərdən biri idi." burada öncül sözü elm sahəsində öncül gedənləri, başqalarına yol göstərənləri bildirir.
Ancaq öncül sözü daha geniş kontekstdə, məsələn hər hansı bir hadisənin, prosesin başlanğıcını, əvvəlini ifadə etmək üçün də işlənə bilər. Məsələn: "Səhər öncül işıqlar görünməyə başladı." burada "öncül" sözü "əvvəlki", "əvvəlcədən olan" mənasında işlənir. Bu mənada öncül sözü zaman və ya məkan baxımından əvvəlki, qabaqcıl hadisəni bildirir.
Verilən misalda ("Qəhrəman istəyir balaca Sabir … öncül adamlardan olsun. S.Rəhimov.") öncül sözü, Sabirin qabaqcıl, nümunəvi, ictimai həyatda önəmli rol oynayan insanlar arasında yer almasını arzulayıb ifadə olunur. Bu cümlədə öncül sözü, ideal şəxsiyyət nümunəsini təmsil edən, digərləri üçün yol göstərən insanı ifadə edir.
Qısaca, "öncül" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişsə də, əsas mahiyyəti "qabaqcıl olmaq", "əvvəl olmaq" və ya "rəhbərlik etmək"dir. Bu söz həm konkret insanların, həm də abstrakt hadisələrin təsvirində işlənə bilər.