izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Örnək sözü Azərbaycan dilində geniş mənada "nümunə", "misal" mənalarında işlənir. Lüğətlərdə sadəcə "nümunə, misal" kimi təqdim edilməsi sözün zəngin semantik potensialını tam əks etdirmir. Əslində, "örnək" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq müxtəlif çalarlar əldə edir.

Etimoloji baxımdan "örnək" sözü "ör" (toxumaq, düzəltmək) felindən və "-ək" şəkilçisindən əmələ gəlmişdir. Bu, sözün əsasında təqlid edilə bilən, təkrarlana bilən bir şeyin olması fikrini ifadə edir. Yəni, bir şeyin necə yaradıldığını, necə qurulduğunu göstərən nümunə kimi başa düşülə bilər.

Sözün istifadəsinə dair nümunələrə baxaq: "Bu rəsm əsəri gənc rəssamlar üçün gözəl bir örnəkdir." bu cümlədə "örnək" sözü təqlid edilməyə dəyər bir nümunə, əsərin keyfiyyətini göstərir. "O, həmişə digərləri üçün yaxşı örnək olub." bu cümlədə isə "örnək" sözü əxlaqi, davranış nümunəsi mənasında işlənir. "Bizim məktəb digər məktəblər üçün müasir tədris metodlarının tətbiqi baxımından örnəkdir." bu cümlədə isə "örnək" sözü bir sistemin, metodun nümunəsi kimi işlədilir.

Elxan misalında isə "örnək" sözü ideal bir dövlət quruluşunun, sosial-siyasi sistemin nümunəsi, idealı kimi işlənir. Yəni, təqlid edilməsi arzu olunan, gələcək üçün bir model kimi təqdim edilir. Beləliklə, "örnək" sözü sadəcə təkrarlana bilən bir şey deyil, həm də bir ideal, bir məqsəd, bir hədəf kimi də başa düşülə bilər.

Yekun olaraq, "örnək" sözü nümunə, misal, model, ideal, prototip, şablon kimi müxtəlif mənalarda işlənə bilər və onun dəqiq mənası yalnız kontekstdən aydın olur. Sadəcə "nümunə, misal" kimi tərifi qeyri-kafi olmaqdadır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz