izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Öyümək sözü Azərbaycan dilində əsasən iki əsas mənada işlənir. Lüğətlərdə daha çox qeyd olunan mənası "ürəyi qalxmaq, ürəyi bulanmaq, qusmaq istəmək" mənasıdır. Bu mənada öyümək, fiziki bir narahatlıq, mədə-bağırsaq sisteminin pozulması ilə əlaqədardır. Həzm sisteminin pozulması, yediyi yeməyin pis olması, xəstəlik və ya digər səbəblərdən qusma hissinin yaranması özünü öyümək kimi göstərir. Misal üçün: "Qəfil başlayan baş ağrısından sonra öyündüm." və ya "Kəskin qoxudan öyüməyə başladım."

Lakin, Azərbaycan dilinin regional dialektlərində və ədəbi dilin köhnə nümunələrində “öyümək” sözünün “qüsmək”, “tükənmək”, “sönmək”, hətta “dəli olmaq” kimi mənaları da rast gəlinir. Bu mənalar daha az işlənsə də, sözün etimologiyasını və məna inkişafını anlamaq üçün vacibdir. Bu mənada istifadə daha az rast gəlinir və kontekstdən asılı olaraq anlaşılması tələb edir. Məsələn, “ocağın ətəyi öyündü” ifadəsi ocanın sönməsi mənasını verir. Bu mənaların tədqiqi dialektlərin və tarixi mənbələrin incələnməsini tələb edir.

Sözün mənşəyi haqqında dəqiq bir fikir söyləmək üçün əlavə araşdırma tələb olunur. Lakin, türkiyə dilləri ailəsinin digər dillərindəki məna yaxınlığı özünün köhnə türkcədən gəldiyini göstərir. Bəzi tədqiqatçılar “öyümək” sözünün kökünün “öy” (ev) ilə əlaqələndirilməsinin mümkün olduğunu irəli sürürlər. Ancaq bu, yalnız bir fərziyyədir və əlavə linqvistik tədqiqatlar tələb edir.

Yekun olaraq, "öyümək" sözü əsasən fiziki bir narahatlıq olan qusma hissi ilə əlaqələndirilsə də, diqqət edilməlidir ki, regional dialektlərdə və tarixi mətnlərdə fərqli mənalarda da işlənmişdir. Sözün tam mənasını anlamaq üçün cümlənin konteksti və istifadə edildiyi dil variantı nəzərə alınmalıdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz