izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində "öyüncək" sözünün "öyüngən"ə istinad edilməsi qısadır və sözün bütün məna çalarlarını əhatə etmir. Daha geniş və dəqiq bir izah aşağıdakı kimidir:

"Öyüncək" sözü, əsasən, köhnə Azərbaycan dilindən gələn bir sözdür və özünü öymə, lovğalanma, böyütmə, şişirtmə mənalarını ifadə edir. Lakin bu, sadəcə özünü öymə deyil, həm də başqalarının qabiliyyətlərini, əməllərini və ya əşyalarını həddindən artıq böyüdüb göstərmək, yəni, həqiqətdən uzaqlaşaraq yalançı şəkildə tərifləmək deməkdir. "Öyüngən" sözü ilə oxşar olsa da, "öyüncək" daha çox özünü öymə və ya başqalarını həddən artıq tərifləmə hərəkətini, davranışı vurğulayır, "öyüngən" isə daha çox özünü öymə xüsusiyyətini, xasiyyətini bildirir.

Misal üçün:

  • "O, öz işlərinin öyüncəyini edirdi." - Bu cümlədə "öyüncək" sözü öz işlərini həddindən artıq tərifləmək, lovğalanmaq hərəkətini bildirir.
  • "Nağıllarında öyüncək sözlər çox idi." - Burada isə "öyüncək" sözü həqiqətdən uzaq, şişirdilmiş, yalançı tərifləri ifadə edir.
  • "Öyüncək sözləri eşidəndə səbirini itirmişdi." - Bu cümlədə "öyüncək" sözü həqiqətdən uzaq, əsassız lovğalanmanı ifadə edir.

Beləliklə, "öyüncək" sözü, özünü öymək, lovğalanmaq, başqalarının əməllərini və ya əşyalarını həddən artıq şişirtmək mənalarını ifadə edən, "öyüngən"dən bir qədər fərqli, daha hərəkətə yönəlmiş bir sözdür. Sözün kökü Türk dillərindəki "öyün-" felindən törəmişdir və "bəyənmək, razı qalmaq" mənalarını əhatə edən daha geniş bir kökdən qaynaqlanır, lakin "öyüncək"də bu mənalar həddən artıq şişirdilmə, yalançı bir şəkildə ifadə olunur.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz