Pərtlik sözü Azərbaycan dilində bir neçə mənaya malik olsa da, əsasən, dərin məyusluq, ruh düşkünlüyü, ümidsizlik və inciklik hissi ilə müşayiət olunan bir vəziyyəti ifadə edir. Sadəcə "məyusluq" və ya "inciklik" sözlərinin sinonimi deyil, daha çox bu hisslərin uzun müddət davam etməsini, daxili bir sarsıntı, tükənmə və ya qüvvət itkisini əks etdirir. Pərt olmuş insanın üzü qaralmış, əhvali-ruhiyəsi pozulmuş, həyatı ilə bağlı hər hansı bir maraqdan məhrum olmuş görünür.
Etimalogiyasına gəldikdə, "pərt" sözünün kökü dəqiq müəyyən olunmamışdır. Ancaq bəzi dilçilər onun türkcə köklərə malik olduğunu və "pars" (parça-parça, dağılmış) sözü ilə əlaqələndirilə biləcəyini düşünürlər. Bu baxımdan, "pərtlik" ruhun və ya daxili dünyanın parçalanması, dağılması vəziyyətinə işarə edə bilər. Başqa bir ehtimal isə, sözün fars dilindən mənşəli olduğunu göstərir.
Verilən nümunə cümləsində ("Rəhimbəy [oğlunun] pərtliyini yalnız neçə gündən bəri saxladığı küsü ilə izah edirdi") pərtlik, oğlunun uzun müddət davam edən küsüsü nəticəsində yaşadığı dərin məyusluq və ruh düşkünlüyü kimi təsvir olunur. Bu cümlədə pərtliyin səbəbi açıq şəkildə göstərilir və bunun qısamüddətli bir emosional vəziyyət deyil, müəyyən bir müddət davam edən bir hal olduğunu vurğulayır.
Pərtliyi daha yaxşı anlamaq üçün fərqli cümlələrdə necə işləndiyinə baxaq:
- Uzun müddət davam edən xəstəlik onu pərt etmişdi. (Burada pərtlik, xəstəlikdən yaranan fiziki və ruhi tükənməni ifadə edir.)
- Sevgilisindən ayrıldıqdan sonra pərtlik içində idi. (Burada pərtlik, ayrılıqdan doğan dərin məyusluğu və ümidsizliyi bildirir.)
- İşdəki problemlər onu tamamilə pərt etmişdi. (Burada pərtlik, işlə əlaqədar stress və narahatlıqdan yaranan ruh düşkünlüyünü ifadə edir.)
Beləliklə, "pərtlik" sözü sadə bir duyğu deyil, daha mürəkkəb və daxili bir vəziyyəti, ruhun dərin bir tükənməsini əks etdirən bir termindir. Onun mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişsə də, əsas olaraq məyusluq, ümidsizlik və daxili sarsıntı hissini ifadə etməkdədir.