Piltələmə (piltələmək fellindən törəmə isim): Bu söz, əsasən Azərbaycan dilinin şivə və dialektlərində işlənən bir termindir və ümumi ədəbi dilə tam daxil olmamışdır. Əsas mənası "bir şeyi incə parçalara ayırmaq, xırda-xırda doğramaq, piltə-piltə doğramaq" deməkdir. Burada "piltə" sözü özündə həm "kiçik, nazik parça", həm də "incə doğranmış ət parçası" mənasını ehtiva edir. Ona görə də piltələmə həm meyvə-tərəvəzin, həm də ətin incə doğranması prosesini bildirir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "piltə" sözünün kökündən törədiyini görürük. "Piltə"nin mənşəyi tam aydınlaşdırılmasa da, ehtimal ki, türk dillərinin köhnə təbəqələrindən gələn bir söz olaraq "incə, nazik" mənasını özündə saxlayır. Bu məna "piltələmə" fellinin mənasına da əks olunur. "Piltələmək" feli, əşyanın strukturunu qorumadan, onu çox kiçik parçalara ayırma prosesini ifadə edir. Yəni sadəcə doğramaq deyil, xırda-xırda doğramaq, yaxud da "piltə-piltə" doğramaq kimi daha incə bir doğrama prosesini bildirir.
Cümlə içində işlənməsinə nümunələr:
- “Anam soğanı piltələyib, ətə qatıb.” (Soğanı incə-incə doğrayıb)
- “O, kələmi piltələməklə şorbasına əlavə etdi.” (Kələmi incə doğrayıb)
- “Qurban ətini piltələyib, dolmanın içini doldurdu.” (Əti xırda-xırda doğrayıb)
- “Piltələmə prosesi uzun vaxt apardı.” (İncə doğramaq prosesi)
Qeyd edək ki, "piltələmə" sözü ədəbi dilin bütün sahələrində geniş istifadə olunmasa da, həyatın müəyyən sahələrində, xüsusilə kulinariya ilə bağlı mətnlərdə və şivəli dillərdə daha çox rast gəlinir. Onun daha aydın və dəqiq mənasını çatdırmaq üçün "incə doğramaq", "xırda-xırda doğramaq" və ya "piltə-piltə doğramaq" kimi ifadələrdən istifadə etmək olar.