Postulat [lat. postulatum] fəlsəfədə, elmdə və riyaziyyatda sübuta ehtiyac duyulmadan qəbul edilən əsas prinsip, əsas fərziyyə, aksioma deməkdir. Bu termin, öz mahiyyətinə görə, sübut olunmayan, lakin nəzəriyyənin və ya sistemin qurulması üçün zəruri olan bir başlanğıc nöqtəsini ifadə edir. Digər sözlə, postulat müəyyən bir sistemin doğru hesab edilməsi üçün qəbul edilməli olan bir təklifdir. Bu təklifin doğruluğu ya müstəqil olaraq sübut olunmur, ya da sistemin qurulması mərhələsində başlanğıc nöqtəsi kimi qəbul edilir.
Postulatlar elmi nəzəriyyələrin, riyazi sistemlərin və hətta hüquqi sistemlərin əsasını təşkil edir. Onlar, daha mürəkkəb anlayışların və teoremlərin çıxarılması üçün ilkin, əsas fərziyyələr kimi xidmət edir. Postulatın qəbul edilməsi onun doğruluğundan daha çox onun sistemin tutarlılığı və faydalılığı üçün zəruriliyindən asılıdır. Yəni, postulat həqiqətən də doğrudurmu yoxsa yox, bu o qədər də vacib deyil; vacib olan odur ki, postulat sistemin digər hissələri ilə ziddiyyət təşkil etməsin və sistemin inkişafına imkan versin.
Postulatın aksiomadan fərqi əsasən onun kontekstindədir. Aksiomalar daha geniş mənada istifadə olunur və ümumiyyətlə, öz-özlüyündə açıq-aşkar doğru hesab edilən əsas prinsipləri ifadə edir. Postulat isə daha çox müəyyən bir nəzəriyyənin və ya sistemin kontekstində istifadə olunur və onun doğruluğu həmin nəzəriyyə və ya sistemin quruluşundan asılıdır. Beləliklə, postulatın doğruluğu yalnız onun daxil olduğu sistemin kontekstində qiymətləndirilə bilər.
Misal: "Avropa İttifaqının bütün üzvləri demokratik prinsiplərə əməl edir" ifadəsi, Avropa İttifaqı nəzəriyyəsinin postulatı kimi qəbul edilə bilər. Bu postulatın doğruluğu mübahisəli ola bilər, amma Avropa İttifaqının işləmə mexanizmini anlamaq üçün qəbul edilməli olan əsas fərziyyədir.
Qısacası, postulat, müəyyən bir sistemin qurulması üçün başlanğıc nöqtəsi kimi qəbul edilən, sübut olunmayan, ancaq sistemin tutarlılığı üçün zəruri olan bir təklifdir. Onun doğruluğu mübahisəli ola bilər, amma sistemin özünün qurulması üçün zəruridir.