izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Puçurlamaq felinin Azərbaycan dilindəki mənası, lüğətlərdə verilən sadə "tumurcuqlamaq" izahından daha geniş və dəqiq şəkildə izah edilə bilər. "Puçurlamaq" sözü, bitkinin qış yuxusundan oyanaraq, ilk tumurcuqlarının və ya yarpaqlarının əmələ gəlməsini, çox vaxt da bu prosesin yavaş və tədricən baş verməsini ifadə edir. Tumurcuqlamaq sözündən fərqli olaraq, puçurlamaq, bitkinin canlanmasının daha incə və xəfif bir halını, bir növ "oyanınma" mərhələsini ifadə edərək, təkcə tumurcuqların görünməsini deyil, həm də onların nazik, zərif və həlim halda görünməsini vurğulayır. Bu mənada, "puçurlamaq" fəaliyyətinin təsvirində "ağırbaşlılıq", "tədricənlik" və "incəlik" kimi xüsusiyyətlər ön plana çıxır.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "puçur" sözünün kökünün türk dillərindəki kiçildici əlavələrdən əmələ gəlmiş olması ehtimalı yüksəkdir. Bu mənada "puçurlamaq" "kiçik tumurcuqların əmələ gəlməsi" mənasını da özündə ehtiva edir. Bu, tumurcuqların hələ kiçik və zərif olmasına, tam inkişaf etməmiş halda olmasına işarədir.

Cümlə içərisində istifadəsinə baxaq: "Pəncərənin önündə bir ağac puçurladı; Yarpaq açdı aram-aram." bu cümlədə "puçurlamaq" fəaliyyəti "aram-aram" zərfi ilə tamamlanır ki, bu da prosesin yavaşlığına və tədricənliyə vurğu edir. "Bir yaz gəlsin, tənəklər puçurlayıb yamyaşıl olacaqlar." cümləsində isə "puçurlamaq" prosesinin nəticəsi olan "yamyaşıl" hal və bu halın yaz mövsümü ilə əlaqəli olması göstərilir. "Puçurlamaq" felinin istifadəsi, bitkinin canlanmasının xəfif və tədricən baş verməsini vurğulayan poetik və təsviri bir üsluba işarə edir.

Qısaca desək, "puçurlamaq", bitkinin tumurcuqlanmasının xüsusilə yazda yavaş, tədricən və həlim şəkildə gerçəkləşməsini ifadə edən incə və dəqiq bir söz seçimi kimi təsvir oluna bilər. "Tumurcuqlamaq" sözü ilə sinonim olsa da, onu daha incə və poetik bir kontekstdə istifadə etmək olar.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz