izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Rind sözü farsca mənşəli olub, əslində "ədalətli", "dürüst" mənalarını ifadə edir. Lakin zaman keçdikcə mənası dəyişərək, əsasən Azərbaycan ədəbiyyatında, xüsusilə də klassik dövr ədəbiyyatında "vaxtını əyləncə və ləzzətlə keçirən, laqeyd, laübalı insan; xərabati" kimi qəbul edilmişdir. Bu məna dəyişikliyi, sözün zamanla emosional yükünün və konnotasiyasının dəyişməsi ilə əlaqədardır.

Əvvəlki müsbət mənasından fərqli olaraq, rind sözü Azərbaycan ədəbiyyatında bəzən müsbət, bəzən isə mənfi konnotasiya daşıyır. Müsbət konnotasiyada, rind özündən razı, həyatı sevən, qaydalara bağlı olmayan, azad ruhlu, düşüncəsində sərbəst bir insanı təsvir edə bilər. Bu mənada rind sözü öz həyat fəlsəfəsini yaşayan, şərəfli və ədalətli olmağa çalışsa da, sosial normaları qəbul etməyən bir şəxsiyyəti ifadə edir.

Mənfi konnotasiyada isə rind, əxlaqsız, ədəbsiz, faydasız, həyatdan yalnız zövq almağı düşünən, məsuliyyətsiz bir insan kimi təsvir edilir. Bu mənada söz, daha çox "xərabati", "dələduz", "əyyaş" kimi sözlərlə sinonim olaraq işlənir.

Sözün işlənməsinə bir neçə nümunə:

  • "O, həyatın bütün zövqlərindən dadan bir rind idi." (Müsbət konnotasiya)
  • "Rindlər gecəni əyləncə və sərxoşluqla keçirdilər." (Mənfi konnotasiya)
  • "Şeirlərindəki rind obrazı, özünəməxsus həyat tərzi ilə seçilirdi." (Həm müsbət, həm də mənfi konnotasiya ehtiva edə bilər, kontekstdən asılı olaraq)

Beləliklə, "rind" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişir. Klassik ədəbiyyatımızda əsasən mənfi konnotasiyada işlənsə də, müasir istifadədə müsbət mənada da istifadə olunması mümkündür. Sözün dəqiq mənasını anlamaq üçün həmin sözün işləndiyi cümlə və ya mətnin ümumi məzmununu nəzərə almaq lazımdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz