Ruslaşdırılma sözü, "ruslaşdırılmaq" feliindən törəmiş bir isimdir. "Ruslaşdırmaq" feli isə "rus dilini, mədəniyyətini, adət-ənənələrini qəbul etmək, rus dilində danışmağa və rus mədəniyyətinə uyğun yaşamağa başlamaq" mənasını verir. Beləliklə, ruslaşdırılma termini, bir xalqın, bir etnik qrupun və ya fərdin rus dilini, mədəniyyətini və həyat tərzini özünəməxsus xüsusiyyətlərini itirərək qəbul etmə prosesini və nəticəsini əks etdirir.
Ruslaşdırılma prosesi müxtəlif səviyyələrdə və formalarda özünü göstərə bilər. Dil səviyyəsində rus dilinin geniş yayılması, ana dilinin ikinci plana keçməsi və ya tamamilə unudulması; mədəniyyət səviyyəsində rus mədəniyyətinin üstün tutulması, yerli ənənələrin tədricən itməsi; siyasi səviyyədə isə rus hakimiyyətinin təsiri altında olan ərazilərdə rus idarəetmə sisteminin qəbul edilməsi kimi nümunələr göstərmək olar. Bu proses bəzən könüllü, bəzən isə zorakı üsullarla həyata keçirilə bilər.
Tarix boyu bir çox xalq ruslaşdırılma təzyiqi ilə üzləşib. Bu prosesin nəticələri müxtəlif olub: bəzi xalqlar öz milli kimliyini qoruyub saxlaya biliblər, bəziləri isə milli özünüdərkini qismən və ya tamamilə itiriblər. Ruslaşdırılma həm də sosial-iqtisadi amillərlə sıx bağlıdır; məsələn, rus dilini bilmək daha yaxşı iş imkanları və sosial mövqe demək ola bilərdi. Bu da ruslaşdırılmanı sürətləndirən amillərdən biri olub.
Müasir dövrdə ruslaşdırılma termini daha çox tarixi kontekstdə istifadə olunsa da, müəyyən mənada dil və mədəniyyət sahələrində baş verən təsirləri təsvir etmək üçün də istifadə edilə bilər. Məsələn, qloballaşma dövründə ingilis dilinin geniş yayılması da bəzi mədəniyyətlərin "ingilisləşməsi" kimi interpretasiya edilə bilər, lakin bu proses ruslaşdırılma ilə eyni deyildir, çünki fərqli tarixi, siyasi və sosial kontekstə malikdir.
Qısaca, ruslaşdırılma termini, tarixi bir prosesi, rus imperiyası və Sovet İttifaqı dövründə bir çox xalqın rus dilini, mədəniyyətini və həyat tərzini qəbul etməsi ilə əlaqəli olaraq, özündə birləşdirən mürəkkəb və çoxcəhətli bir hadisəni ifadə edir.